تیرماه 1393
مقدمه :
آموزش بهداشت به عنوان اولین جزء مراقبتهای بهداشتی اولیه یکی از اساسی ترین و ابتدایی ترین و ارزان ترین خدماتی است که در سیستم بهداشتی ارائه می شود . به جرأت میتوان گفت مهم ترین جزء بسته خدمتی پرسنل بهداشتی درمانی آموزش بهداشت می باشد .لذا واحد آموزش و ارتقاء سلامت افتخار دارد به عنوان پرچم دار این جزء از مراقبتهای بهداشتی انجام وظیفه می نماید . هدف اصلی واحد آموزش و ارتقاء سلامت تسهیل دستیابی عموم مردم به سطح قابل قبولی از سلامت می باشد که این خود نیز به توسعه انسانی و گام برداشتنبسوی کمال کمک خواهد کرد .
فصل اول :
بررسي وضعيت موجود :
الف ) مشخصات دموگرافیک
شهرستان گرمه طبق سرشماری سال 93 داراي 25786 نفر جمعيت ( 80.8 درصد در مناطق شهری و 19.2 درصد در مناطق روستایی زندگی میکنند ) و 3 نقطه شهری (گرمه- ايور –درق) و 14 نقطه روستایی، آب و هواي غالب شهرستان گرم وخشك مي باشد. از طرف شمال وصل به شهرستان مانه و سملقان ، از طرف شرق وصل به شهرستان جاجرم ، از طرف غرب وصل به استان گلستان واز طرف جنوب وصل به شهرستان شاهرود مي باشد .
شهرستان داراي 2 مركز بهداشتي درماني شهري ، 1 مركز بهداشتي درماني روستايي ، 1 پايگاه شهري ضميمه ،2پايگاه شهري غير ضميمه 5 خانه بهداشت و 2 خانه سلامت مي باشد
ازلحاظ اقتصادي شغل غالب مردم منطقه كشاورزي ، دامداري و رانندگي مي باشد .مردم مذهبي و مذهب غالب مردم شيعه و داراي آداب ورسوم خاصي هستند .
ب ) گزارش برنامه های آموزشی برگزار شده در شهرستان گرمه ( فقط برنامه های آموزشی مراکز ، خانه ها و پایگاه های بهداشتی مد نظر قرار گرفته است )
در سال 1392 تعداد 1483 جلسه آموزشی در واحدهای بهداشتی درمانی تحت پوشش این شهرستان برگزار شده است که شامل 17808 نفر فراگیر میشود .50.28 درصد آموزش ها در مناطق شهری و 49.72 درصد درمناطق روستایی برگزار شده است . همانگونه که در جدول شماره 1 آمده است بیشترین روش آموزشی مورد استفاده روش سخنرا نی و سخنرانی و بحث ( فوروم ) میباشد .
|
ردیف
|
شیوه آموزشی
|
درصد
|
|
1
|
سخنرانی
|
41.6
|
|
2
|
بحث در گروه کوچک
|
15.4
|
|
3
|
ایفای نقش و بارش افکار
|
3.4
|
|
4
|
فیلم آموزشی
|
0.7
|
|
5
|
فوروم
|
38.5
|
جدول شماره 1 – درصد روش های آموزشی مورد استفاده در واحد های بهداشتی درمانی تحت پوشش مرکز بهداشت شهرستان گرمه در سال 92
به طور متوسط تعداد فراگیران در هر جلسه آموزشی 12 نفر بوده است.
همانطور که در جداول شماره 3 و 4 ملاحظه میشود اکثر برنامه های آموزشی ، مراقبت های بهداشتی اولیه را شامل میشود . موضوعاتی از قبیل سوانح و حوادث ، دفع صحیح فاضلاب و زباله ، بهداشت حرفه ای ، پایش رشد کودک و ... مواردی است که نیاز به توجه ویژه از سوی واحد های ذیربط دارد . گروه های پرخطری چون دامداران و کشاورزان و اصناف نیز ( جدول شماره 4 ) ازجمله گروه هایی هستند که بیشتر باید به آنها توجه شود .
|
ردیف
|
موضوع آموزش داده شده
|
فراوانی
|
درصد
|
|
1
|
آموزش بهداشت
|
24
|
1.6
|
|
2
|
بهداشت محیط و حرفه ای
|
82
|
5.5
|
|
3
|
بهداشت آب و فاضلاب
|
26
|
1.8
|
|
4
|
بهداشت مواد غذایی
|
26
|
1.8
|
|
5
|
تغذیه و رژیم غذایی
|
279
|
18.8
|
|
6
|
واکسیناسیون و عوارض
|
24
|
1.6
|
|
7
|
تنظیم خانواده
|
50
|
3.4
|
|
8
|
بهداشت باروری
|
146
|
9.8
|
|
9
|
فشارخون
|
81
|
5.5
|
|
10
|
دیابت
|
43
|
2.9
|
|
11
|
تالاسمی تیروئید و بیماریهای خاص
|
48
|
3.2
|
|
12
|
سرطان ها
|
29
|
2
|
|
13
|
مهارت های زندگی و فرزند پروری
|
91
|
6.1
|
|
14
|
بهداشت روان
|
15
|
1
|
|
15
|
مواد روان گردان و دخانیات
|
52
|
3.5
|
|
16
|
بیماریهای روده ای انگلی
|
46
|
3.1
|
|
18
|
بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان
|
81
|
5.5
|
|
19
|
بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن
|
11
|
0.7
|
|
20
|
سایر بیماریهای واگیر
|
157
|
10.6
|
|
21
|
بهداشت دهان و دندان
|
46
|
3.1
|
|
22
|
سوانح و حوادث و سایر غیرواگیر
|
97
|
6.5
|
|
23
|
بهداشت مادر کودک
|
26
|
1.8
|
جدول شماره 3 – جلسات و برنامه های آموزشی برحسب موضوع آموزش داده شده واحد های بهداشتی درمانی تحت پوشش مرکز بهداشت شهرستان گرمه در سال 92
|
ردیف
|
گروه هدف
|
درصد
|
|
1
|
مادران باردار
|
6.3
|
|
2
|
مادران
|
22.4
|
|
3
|
دانش آموزان
|
14.3
|
|
4
|
واجدین شرایط تنظیم خانواده
|
2.8
|
|
5
|
دامداران و کشاورزان
|
1.3
|
|
6
|
اصناف
|
2.1
|
|
7
|
بیماران
|
2.8
|
|
8
|
عموم مردم
|
12.9
|
|
9
|
پرسنل بهداشتی درمانی
|
8.6
|
|
10
|
رابطین بهداشتی
|
19.8
|
|
11
|
سایرین
|
6.7
|
جدول شماره 4– جلسات و برنامه های آموزشی برحسب گروه هدف در واحد های بهداشتی درمانی تحت پوشش مرکز بهداشت شهرستان گرمه در سال 92
در سال 91 به طور کلی 6 جلسه کارگروه سلامت و امنیت غذایی شهرستان برگزار شده اکه دارای 42 مصوبه بوده و30 مورد آن اجرا گردیده است .
ج ) لیست اولویت ها ( مشکلات ) بهداشتی نیاز سنجی شده شهرستان در سال 93 – این مشکلات در سال 92 هم جزو اولویت ها بوده اند .
- میزان بالای موارگ مرگ به دلیل سرطان
2-
- تمایل بالای مادران به استفاده از شیرخشک جهت فرزندانشان
- پایین بودن آگاهی مادران در زمینه مراقبت از نوزادان
- رهاسازی کودبار در سطح روستاها
- رهاسازی فاضلاب در معابر
- میزان بالای موارد حیوان گزیدگی
- پایین بودن میزان بیماریابی سل
- شیوع مصرف ترامادول در بین جوانان
- شیوع استفاده از قلیان بویژه در زنان
- میزان بالای اقدام به خودکشی بویژه در زنان
د ) ليست مشكلات روند برنامه های آموزشی برگزار شده در شهرستان ( برنامه عملیاتی واحد نیز بر همین اساس نگارش شده است )
|
منابع و مصاديق
|
ليست مشكلات بهداشتي
|
رديف
|
|
آمار
|
استفاده کم از روش های پویای آموزشی ( ایفای نقش ، بازی ، نمایش فیلم ، نمایش عملی )
|
1
|
|
آمار و ارشیابی
|
توجه کم آموزش دهندگان به رسانه ها و وسایل کمک آموزشی
|
2
|
|
آمار (به تعداد خیلی کم )
|
میزان کم رسانه های آموزشی تولید شده در سطح واحد های تحت پوشش
|
3
|
|
آمار
|
توجه کم به همه گروه های هدف جهت اجرای برنامه های آموزشی
|
4
|
|
مشاهده و نظارت
|
میزان استفاده کم از رسانه های دیجیتال در برنامه های آموزشی
|
5
|
|
آمار
|
تعداد کم اداراتی که باهمکاری شبکه بهداشت و درمان برنامه های آموزشی به صورت مشترک برگزار می نمایند .
|
6
|
فصل دوم
اهداف :
هدف كلي :
ارتقا سطح سلامت آحاد جامعه
اهداف اختصاصي :
1 –افزایش دانش و سواد بهداشتی مردم ( گروه های هدف ) به میزان 5 درصد تا پایان سال 93
2 –افزایش تعداد محیط های حامی سلامت به میزان 10 درصد تا پایان سال 93
3 –افزایش کیفیت شوراهای بهداشت شهرستان به میزان 15 درصد تا پایان سال 93
4 –افزایش دسترسی و استفاده از آموزش الکترونیکی و رسانه های دیجیتال جهت عموم مردم به میزان 5 درصد تا پایان سال 93
5 – افزایش مشارکت پرسنل واحد های تحت پوشش در امر تولید رسانه های آموزشی به میزان 30 درصد تا پایان سال 93