مقدمه

یکی از ابزارهایی که به واسطه ي آن میتوان گام بزرگی در ارتقاء سلامت جامعه و بهبود کیفیت و شیوه ي زندگی مردم برداشت، آموزش رفتار بهداشتی و تغییر نگرش مردم و مسؤولین نسبت به پیشگیري از بیماري به عنوان ابزار کلیدي توسعه اجتماعی است در این راستا موضوع ارتقاء سلامت امروزه به عنوان یک مفهوم کلیدي در توسعه جوامع به حساب می آید.

ارتقاي سلامت بدین معنی است که مردم بدانند چگونه سلامتشان را حفظ نمایند و بتوانند تحت هر شرایطی شیوه ها ی زندگی سالم را رعایت کنند.

آموزش سلامت آن بخش ازمراقبتهاي بهداشتی است که بر تأثیر عوامل رفتاري بر سلامت تکیه نموده و با مردمی آغازمیشود که سالم بوده و علاقه مند به توسعه معیارهاي سلامت فردي و اجتماعی هستند و به آنها در گسترش شیوههاي زندگی مؤثر در حفظ و ارتقاي سلامت کمک میکند.

آموزش سلامت هر چند وظیفه اي است براي تمام مراقبین سلامت اما بدون اتکاي به شواهد و رعایت استانداردهاي آموزش سلامت، نمیتوان به تأثیر آن امیدي داشت و توسعه آموزش سلامت متکی بر شواهد و مبتنی بر جامعه، نیازمند طراحی ساختاري منسجم،مشارکت  علمی و هماهنگ براي رهبري مداخلات آموزش سلامت در سطوح مختلف سیستم ارائه خدمات بهداشتی درمانی کشور میباشد.

و با عنايت به اين كه مشاركت جامعه يكي از اصول بنيادين نظام مراقبتهاي بهداشتي اوليه مي باشد، موفقيت اجراي برنامه هاي بهداشتي وارتقا سطح سلامت در جامعه خصوصاٌ در سطح شهرستان مستلزم پويايي و مشاركت فعال ادارات سطح شهرستان در كل فرآيند ارتقا سطح بهداشت و اعتلاي سلامتي مي باشد اين امر بسيار مهم و در عين حال مشكل به مكانيزم ها و روشهاي واقعي در جلب مشاركت مردم نياز دارد با توجه به اينكه آموزش سلامت زماني موفق عمل مي كند كه ابتكار عمل و زمينه هاي واقعي براي مشاركت را به خود مردم واگذار نمايد به عبارت ديگر بخش عمده‌اي از عوامل مؤثر در سلامت مردم خارج از اختيار دستگاههاي متولي بهداشت و درمان است. بسياري از عوامل از قبيل عوامل ژنتيك، عوامل اقتصادي، اجتماعي فرهنگي و از همه مهمتر شيوه زندگي و رفتارهاي مردم نقش زيادي در بروز بيماري‌ها و حوادث دارند. با اين ترتيب،‌به خوبي مي‌توان دريافت كه نيل به اهداف متعالي در سلامت، ، در عمل محقق نخواهد شد مگر اين كه همه دستگاههاي اجرايي و خود مردم در بهبود شاخص‌هاي سلامت مشاركت داشته باشند.

دراین راستا امید داریم درسال94با تدوین برنامه عملیاتی پیش بینی شده بتوانیم گام موثری در ارتقا وحفظ سلامت جامعه شهرستان برداشته باشیم.

.

 وضعيت موجود

شرح وظايف كارشناسان واحد آموزش و ارتقاي سلامت:

1    تدوین برنامه عملیاتی واحد

تهيه، اجرا و ارزشيابي برنامه عملياتي واحد و نظارت برتهيه و اجراي برنامه عملياتي مراكز وشبكه‌ها

2-    انجام نیاز سنجی آموزشی

الف- برنامه ریزی و انجام نیاز سنجی آموزشی جهت تعیین اولویت های سلامت منطقه

ب‌-    نظارت برنيازسنجي هاي انجام شده درمراكز وشبكه ها و رفع نقائص موجود

ج‌-     طراحی برنامه های آموزشی مبتنی بر نتایج حاصل از نیازسنجی آموزشی و سایر شواهد در منطقه

3-    توانمند سازي و انتقال مهارت های آموزشی، ارتباطی و اطلاع رسانی به اعضای تیم سلامت

الف- آموزش کارشناسان حوزه های ستادی دانشگاه علوم پزشکی در موضوعات آموزشی، ارتباطی، اطلاع رسانی و ارتقای سلامت

ب‌-    توانمندسازی کارشناسان آموزش سلامت شهرستان های تابعه برای ایفای وظیفه تخصصی در برنامه های آموزش و ارتقای سلامت

ج‌-     ارایه مشاوره فنی در زمینه آموزش و ارتقای سلامت به واحدهای زیر مجموعه دانشگاه و سایر سازمان ها، ادارات و نهادها در منطقه

د‌-      ارزشیابی برنامه های آموزش و ارتقای سلامت و نظارت بر استانداردها در فرایندهای آموزش سلامت منطقه  

ه‌-      به روز رساني بسته آموزش بدو خدمت واحد

و‌-       آموزش نيروهاي ورودي (عمومي يا اختصاصي)

4-      برنامه‌ريزي و اجراي آموزش جامعه

    الف- مشارکت در گسترش برنامه های سلامت

-    جلب حمایت و همکاری درون بخشی برای پیشبرد برنامه های آموزش و ارتقای سلامت منطقه

-    همکاری با سایر واحدهای معاونت بهداشتی در طراحی و اجرای مداخلات سلامت در سطح منطقه

-     مشارکت در ایجاد و توسعه محیط های سلامت(مانند پایگاههای مقاومت بسیج، بیمارستان های مروج سلامت،  مدارس مروج سلامت و جوامع ایمن) در منطقه

-    مشارکت در طراحی و اجرای برنامه های ترویج سبک زندگی سالم با استفاده از رویکردهای مناسب در منطقه

-    مشارکت در گسترش برنامه های سلامت در مراکز آموزشی، محیط های کار، مراکز ارائه خدمات سلامت و مکان های عمومی

-     مشارکت در طراحی و اجرای برنامه های جلب حمایت و مشارکت سازمان ها، ادارات و نهادهای دولتی و غیردولتی منطقه برای پیشبرد اهداف آموزش و ارتقای سلامت عمومی در منطقه

-    همکاری با صدا سیما و سایر رسانه های جمعی در طراحی و اجرای برنامه های آموزش سلامت عمومی در منطقه

-     توسعه برنامه های مشارکتی و تقویت تشکل های داوطلبانه در حوزه سلامت منطقه از جمله انجام امور مرتبط با شبكه داوطلبان بسيجي

ب- برنامه ريزي و مشارکت در طراحي و اجرای بسيج هاي اطلاع رساني به عموم مردم درمناسبت هاي خاص بهداشتي ودرمواقع بحران در سطح منطقه

-    برنامه‌ريزي ونظارت بر اجراي برنامه هفته سلامت

ج‌-     همكاري در تهيه رسانه‌هاي آموزشي

5-    جمع آوری، تحلیل، بازخورد آمار مربوط به فعالیت های آموزش سلامت شهرستان های تابعه، تهیه و ارائه گزارش به سطوح بالاتر

6-    انجام بازديدهاي نظارتي از واحدهاي تابعه، تهيه گزارش بازديد و پيگيري موارد نقص

7-    اجرای سیاست ها و برنامه های ابلاغ شده از طرف دفتر آموزش و ارتقای سلامت

8       - انجام پژوهش های مرتبط با سلامت

الف- مشارکت در شناسایی و تحلیل تعیین کننده های اجتماعی سلامت با هدف تعیین اهداف مداخلات آموزش و ارتقای سلامت در سطح منطقه

ب‌-    مشارکت در طراحی و اجرای پژوهش های کاربردی در حوزه آموزش و ارتقای سلامت در سطح منطقه

ج‌-     شناسایی و حمایت ایده های نوآورانه در زمینه آموزش و ارتقای سلامت منطقه

9- همکاری با بخش آموزشی دانشگاه برای انتقال مهارت های آموزش و ارتقای سلامت به دانشجویان رشته های علوم پزشکی و معرفی رویکردها و برنامه های جدید به آنها

10- حمایت از تولید و توسعه منابع علمی، رسانه ها و بانک های اطلاعاتی آموزش و ارتقای سلامت در منطقه

11- شركت در جلسات و كميته‌ها

12- شركت در دوره‌هاي آموزشي مرتبط

13-انجام ساير امور محوله

الف - بيان مسئله:

        شهرستان فاروج با جمعيتي بالغ بر 49000  نفر داراي 84  روستا مي باشد كه از آن ميان     43روستا داراي خانه بهداشت و  30 روستای قمر و11روستا تحت پوشش خانه سلامت و عشايري مي باشند.

       وسعت شهرستان بالغ بر 1736 كيلومتر مربع بوده ودر شرقي ترين بخش خراسان شمالي قرار دارد كه از شمال با كشور تركمنستان وبخش باجگيران ، از شرق به بخش مركزي شهرستان قوچان ، از غرب به شيروان و از جنوب به شهرستانهاي اسفراين ونيشابور متصل است . مردم شهرستان از اقوام فارس ،كرد وترك مي باشند كه قوميت كردجمعيت بيشتري را به خود اختصاص داده اند .آب وهواي شهرستان سرد وخشك است .

    در آخرین تقسیمات کشوری این شهرستان به دو شهر، دوبخش به نام های مرکزی و خبوشان، 5 دهستان و 77 آبادی تقسیم شده است و از لحاظ بهداشتی دارای 1 مرکز بهداشت 3 مرکز بهداشتی درمانی شهری روستایی 6مرکز بهداشتی درمانی روستایی، 3 پایگاه بهداشت، 43 خانه بهداشت و 5 خانه سلامت می باشد.

اطلاعات جمعیتی

ب- مشكلات موجود :

• پایین بودن رفتارتغذیه ای مطلوب زنان میانسال مردم  شهرستان
• عدم توانمندسازی خانواده ها برای خودمراقبتی
• کاهش تعدادمحیط های حامی سلامت درشهرستان
• عدم طرح های پژوهشی سلامتHSR درشهرستان
• کاهش اثربخشی جلسات آموزشی
• کمبود تجهیزات آموزشی درمراکز وخانه های بهداشت
• نداشتن شاخص جهت واحد آموزش وارتقای سلامت
• عدم تمایل کارشناسان وکاردانان جهت ارزشیابی وپایش جلسات آموزشی برگزار شده درمراکز وخانه های بهداشت

1. نداشتن بودجه اختصاصی جهت فعالیتهای آموزشی

ج - شيوه شناسايي مشكل:

• -با توجه به آمارها وشاخصهاي بدست آمده از كل مراكزبهداشتي درماني شهرستان
• -مشاوره ومصاحبه طی بازدیدهای کارشناسی طول سال
• -بررسي نتايج حاصل ازپرسشنامه طرح سواد ودانش سلامت
• -نتایج حاصل ازبررسی چک لیست آموزش سلامت

1. برگزاری72 کارگاه کددار  جهت پزشکان،کارشناسان،کاردانان وبهورزان  
2.  بازدید از 37تا ازمراکز وخانه های بهداشت وتکمیل چک لیست آموزش سلامت
3. تشکیل  7کمیته بررسی رسانه آموزشی
4. تکمیل 10چک لیست ارزیابی رسانه آموزشی جهت رسانه های تولیدی
5. برگزاری  3  کارگاه آموزشی درخصوص مباحث تخصصی آموزش سلامت(پروپوزال نویسی ،شیوه های نوین آموزشی وباورها ونگرش های بومی محلی منطقه)
6. آموزش نیروهای بدوخدمت(پزشک،کارشناس وکاردان)درزمینه اصول آموزش سلامت وانتظارات واحد آموزش ازنیرو(   9پزشک-  4 کاردان )

1. همکاری وهماهنگی دربرگزاری کارگاه های آموزشی
2. همکاری وعضویت درکمیته های مختلف بهداشتی شهرستان درجهت پیشبرد اهداف بهداشتی نظیرکمیته التور،سل، ایدز،کمیته بیماریهای مشترک ،حوادث غیرمترقبه،هاری وکمیته مرگ
3. همکاری بارسانه های محلی نظیر  ارسال مطالب آموزشی،دعوت ازرساته ونشست ومصاحبه  بارسانه
4. همکاری وهماهنگی جهت نمایش فیلم،برگزاری جلسات آموزشی جهت عموم مردم درمراکز،خانه های بهداشت، ،ادارات مثل (کارکنان شهرداری،کارکنان فرمانداری،بیمارستان،نوعروسان وسرپرستان کمیته امداد ،بسیج،سپاه،بهزیستی
5. همکاری وعضویت درکمیته ارزیابی رسانه های آموزشی
6. همکاری وهماهنگی جهت اجرای مناسبتهای بهداشتی با واحدهای ستادی
7. همکاری با مراکز وخانه های بهداشت در زمینه نیاز سنجی وتدوین برنامه عملیاتی
8. مشارکت درجلسات شورای بهداشت شهرستان درخصوص مطرح نمودن نیازهای آموزشی وجلب حمایت

1. اجراي بسیج اطلاع رسانی چند رسانه ایی هفته سلامت 1-7 اردیبهشت ماه باهدف آموزش وارتقاء آگاهی هاي بهداشتی عموم مردم به همراه همکاري با روابط عمومی در برگزاري نمایشگاه هفته سلامت درمراکز وخانه های بهداشت وپوشش خبری رسانه های محلی  
2. برگزاري بسیج اطلاع رسانی با توجه به مناسبتهای بهداشتی طی سال  
3. اجراي برنامه آموزشی گسترده بر اساس تقویم مناسبت هاي بهداشتی سالیانه بر اساس بسته خدمتی ارسالی از استان در زمینه مناسبت هاي هفته سلامت ،هفته بدون دخانیات ، هفته جمعیت وتنظیم خانواده ، هفته جهانی شیر مادر ، هفته اطلاع رسانی ایدز ،هفته کنترل و پیشگیري سرطان ،روز جهانی مبارزه با هاري ، روز ملی مبارزه با سل و هفته جهانی کودك در سطح شهرستان
4. برگزاري تعداد  3102جلسه آموزشی در سطح خانه هاي بهداشت و مراکز شهري و روستایی جهت عامه مردم
5. همکاري و هماهنگی در خصوص آموزش رابطین سلامت درمراکز وخانه های بهداشت
6. همکاري و هماهنگی در اجراي فعالیتهاي آموزشی در سطح شهرستان با سایر ارگانها از جمله آموزش و پرورش ،بهزیستی ،شهرداری ،نوعروسان و زنان سرپرست خانواره های کمیته امداد،مدیران ومربی های مهد،
7. برگزاري14 جلسه هم اندیشی  با حضور رابطین سلامت ادارات جهت مناسبتهای بهداشتی در طول سال 93
8. برگزاري16 جلسه آموزشی با حضور رابطین سلامت ادارات ،متصدیان مراکز تهیه وتوزیع مواد غذایی  واولیای دانش آموزان طی سال 93
9. مکاتبه وارسال متن های آموزشی با توجه به مناسبتها به امام جمعه محترم شهرستان جهت بیان در خطبه های نمازجمعه

1. ارسا ل 8عددDVD آشپزی آسان برای شیر خوران جهت مراکز بهداشتی درمانی
2. ارسال40 عددCDهای نه گانه جهت کلیه مراکزوخانه های بهداشت وادارات مرتبط با سلامت
3. تهیه وچاپ 20کتابچه بیماریهای انسانی مشمول گزارش فوری وغیر فوری وتوزیع جهت خانه بهداشت ومراکز بهداشتی درمانی
4. توزیع 100عددCD  بیماریهای قلبی عروقی بین گروه هدف
5. تهیه وچاپ  1000سری پمفلت آموزشی آجیل وتوزیع بین گروه هدف
6. تهیه 1000تراکت آموزشی  با توجه به مناسبتها ووتوزیع بین گروه هدف
7. تهیه..    100 پرده نوشته  جهت مناسبتهای بهداشتی ونصب درمراکزوسطح شهرستان
8. توزیع100پوستر هفته سلامت  به مراکز وخانه های بهداشت وادارات

1. تهیه  وچاپ 300پمفلت آموزشی روشهای آموزشی داوطلبان سلامت وتوزیع بین گروه هدف

1. توزیع 70 تراکت آموزشی سوالات رایج در خصوص شیردهی بین گروه هدف
2. توزیع 400کتاب داستان درخصوص سوانح وحوادث بین گروه هدف
3. ارسال  9سری کتاب مراقبت از کسانی که دوستشان داریم  جهت مراکز

1. ارسال 9سری کتاب بچه های کوچک وآسیب های بزرگ جهت مراکز
2. ارسال 9سری  کتاب من قهرمان ایمنی هستم جهت مراکز
3. خرید 25 کتاب بلوغ جسمی وروانی در دختران وپسران
4. ارسال 7عدد CDحاوی مطالب آموزشی (pdfکتاب تغذیه در سنین مدرسه ،کتاب پدیکلوزیس ؛دستورالعمل مروج سلامت ؛کتاب مجریان طرح مروج سلامت و چالشهای چهارشنبه سوری) جهت مربیان بهداشتی در مدارس
5. چاپ 58 کتاب تغذیه در سنین مدرسه  جهت مراکز وآموزش وپرورش

پایش برنامه عملیاتی آموزش وارتقای سلامت –سال 93

ارزشیابی اهداف سال93:

       دردستيابي به اهداف اختصاصي تعيين شده درسال93كه مبتني برارتقاء کمی و کیفی برنامه های آموزشی و ارتقاء سلامت  در سطح شهرستان فاروج بوده نكات زيرعنوان  مي گردد:

•  در خصوص افزایش تعداد محیط های حامی سلامت  شهرستان فاروج از 4به 6در پایان سال 93 با انجام فعالیتها و همکاری ومشارکت جدی سرپرست محترم شبکه به بیش از این هدف رسیده ایم که امید است این افزایش ومشارکت تداوم یابد
•  در رابطه با افزایش تعداد طر ح های  HSRاز 0در سال 92 به 2طرح در پایان 93 متاسفانه علیرغم انجام کلیه فعالیتها به هدف مورد نظر نرسیدهایم که امید داریم در سال 94 به آن برسیم
• در خصوص افزایش آگاهی کارکنان بهداشتی شهرستان فاروج درخصوص خودمراقبتی از 40% در ابتدای سال  93 به 75%درپایان سال93 با انجام کلیه فعالیتهای پیش بینی به هدف مورد نظر رسیده ایم

• فعاليتهاي جاري  

1. اجرای برنامه های ابلاغ شده از طرف واحد آموزش سلامت معاونت بهداشتی دانشگاه 
2. برنامه ريزی برای انجام نياز سنجی آموزشی براساس اولويت های سلامت شهرستان
3. طراحی برنامه های آموزشی براساس نتايج حاصل از نيازسنجی آموزشی و و ساير شواهد در شهرستان
4. آموزش کارکنان ستادی شبکه بهداشت و درمان شهرستان در موضوعات آموزشی، ارتباطی، اطلاع رسانی و ارتقای سلامت
5. برنامه ريزی برای انتقال مهارت های آموزشی، ارتباطی و اطلاع رسانی به اعضای تيم سلامت
6. ارزشيابی برنامه های آموزش و ارتقای سلامت و نظارت بر رعايت استانداردها در فرآيندهاي آموزش سلامت شهرستان
7. مشارکت در طراحی و اجرای بسيج های اطلاع رسانی آموزشی در سطح شهرستان
8. جلب حمايت و همکاری درون بخشی برای پيشبرد برنامه های آموزش و ارتقای سلامت شهرستان
9. مشارکت در طراحی و اجرای برنامه های جلب حمايت و مشارکت سازمان ها، ادارات و نهادهای دولتی و غيردولتی شهرستان برای پيشبرد اهداف آموزش و ارتقای سلامت
10. همکاری با رسانه های جمعی شهرستان در طراحی و اجرای برنامه های آموزش سلامت عمومی
11. مشارکت در ايجاد و توسعه محيط های حامی سلامت (مانند پايگاه های مقاومت بسيج، بيمارستان های مروج سلامت، مدارس مروج سلامت و جوامع ايمن) در شهرستان
12. توسعه برنامه های مشارکتی و تقويت تشکل های داوطلبانه در حوزه سلامت شهرستان
13. مشارکت در گسترش برنامه های سلامت در مراکز آموزشی، محيط های کار، مراکز ارائه خدمات سلامت و مکان های عمومی
14. مشارکت در طراحی و اجرای برنامه های مرتبط با مناسبت های سلامت در سطح شهرستان
15. جمع آوری، تحليل، گزارش و بازخورد آمار مربوط به فعاليت های آموزش سلامت مراکز بهداشتی درمانی تابعه
16. حمايت از توليد و توسعه منابع علمی، رسانه ها و بانک های اطلاعاتی آموزش و ارتقاي سلامت در شهرستان
17. مشارکت در طراحی و اجرای پژوهش های کاربردی در حوزه آموزش و ارتقای سلامت در شهرستان
18. شناسايي و حمايت ايده های نوآورانه در زمينه آموزش و ارتقای سلامت منطقه
19. همکاری با بخش آموزشی دانشگاه برای انتقال مهارت های آموزش و ارتقای سلامت به دانشجويان رشته های علوم پزشکی و معرفی رويکردها و برنامه های جديد در شهرستان

هدف كلي :

• ارتقاء کمی وکیفی خدمات آموزشی،پژوهشی شهرستان فاروج درسال93

 اهداف اختصاصي :

1-افزایش رفتار تغذیه ای مطلوب بانوان 30تا 59 سال(سبا) از 13% در سال 93 به 20%  تا پایان سال 94

2-حفظ محیط های حامی سلامت  شهرستان فاروج  در سال94

3-افزایش تعداد طرح های HSR از0درسال 93به2عدد درپایان سال 94

استاندارد سازي

1-هدف اختصاصي اول: کارگاه  آموزشی "شیوه زندگی سالم میانسالان با رویکرد تغذیه سالم

استراتژي اول : تقویت آگاهی وحساس سازی وارتقا رفتار تغذیه ای بانوان میانسال

فعاليت اول : برگزاری جلسه آموزشی

 جدول شاخصها :

    طرح پايش وارزشيابي:

مقدمه

یکی از ابزارهایی که به واسطه ي آن میتوان گام بزرگی در ارتقاء سلامت جامعه و بهبود کیفیت و شیوه ي زندگی مردم برداشت، آموزش رفتار بهداشتی و تغییر نگرش مردم و مسؤولین نسبت به پیشگیري از بیماري به عنوان ابزار کلیدي توسعه اجتماعی است در این راستا موضوع ارتقاء سلامت امروزه به عنوان یک مفهوم کلیدي در توسعه جوامع به حساب می آید.

ارتقاي سلامت بدین معنی است که مردم بدانند چگونه سلامتشان را حفظ نمایند و بتوانند تحت هر شرایطی شیوه ها ی زندگی سالم را رعایت کنند.

آموزش سلامت آن بخش ازمراقبتهاي بهداشتی است که بر تأثیر عوامل رفتاري بر سلامت تکیه نموده و با مردمی آغازمیشود که سالم بوده و علاقه مند به توسعه معیارهاي سلامت فردي و اجتماعی هستند و به آنها در گسترش شیوههاي زندگی مؤثر در حفظ و ارتقاي سلامت کمک میکند.

آموزش سلامت هر چند وظیفه اي است براي تمام مراقبین سلامت اما بدون اتکاي به شواهد و رعایت استانداردهاي آموزش سلامت، نمیتوان به تأثیر آن امیدي داشت و توسعه آموزش سلامت متکی بر شواهد و مبتنی بر جامعه، نیازمند طراحی ساختاري منسجم،مشارکت  علمی و هماهنگ براي رهبري مداخلات آموزش سلامت در سطوح مختلف سیستم ارائه خدمات بهداشتی درمانی کشور میباشد.

و با عنايت به اين كه مشاركت جامعه يكي از اصول بنيادين نظام مراقبتهاي بهداشتي اوليه مي باشد، موفقيت اجراي برنامه هاي بهداشتي وارتقا سطح سلامت در جامعه خصوصاٌ در سطح شهرستان مستلزم پويايي و مشاركت فعال ادارات سطح شهرستان در كل فرآيند ارتقا سطح بهداشت و اعتلاي سلامتي مي باشد اين امر بسيار مهم و در عين حال مشكل به مكانيزم ها و روشهاي واقعي در جلب مشاركت مردم نياز دارد با توجه به اينكه آموزش سلامت زماني موفق عمل مي كند كه ابتكار عمل و زمينه هاي واقعي براي مشاركت را به خود مردم واگذار نمايد به عبارت ديگر بخش عمده‌اي از عوامل مؤثر در سلامت مردم خارج از اختيار دستگاههاي متولي بهداشت و درمان است. بسياري از عوامل از قبيل عوامل ژنتيك، عوامل اقتصادي، اجتماعي فرهنگي و از همه مهمتر شيوه زندگي و رفتارهاي مردم نقش زيادي در بروز بيماري‌ها و حوادث دارند. با اين ترتيب،‌به خوبي مي‌توان دريافت كه نيل به اهداف متعالي در سلامت، ، در عمل محقق نخواهد شد مگر اين كه همه دستگاههاي اجرايي و خود مردم در بهبود شاخص‌هاي سلامت مشاركت داشته باشند.

دراین راستا امید داریم درسال94با تدوین برنامه عملیاتی پیش بینی شده بتوانیم گام موثری در ارتقا وحفظ سلامت جامعه شهرستان برداشته باشیم.

.

 وضعيت موجود

شرح وظايف كارشناسان واحد آموزش و ارتقاي سلامت:

1    تدوین برنامه عملیاتی واحد

تهيه، اجرا و ارزشيابي برنامه عملياتي واحد و نظارت برتهيه و اجراي برنامه عملياتي مراكز وشبكه‌ها

2-    انجام نیاز سنجی آموزشی

الف- برنامه ریزی و انجام نیاز سنجی آموزشی جهت تعیین اولویت های سلامت منطقه

ب‌-    نظارت برنيازسنجي هاي انجام شده درمراكز وشبكه ها و رفع نقائص موجود

ج‌-     طراحی برنامه های آموزشی مبتنی بر نتایج حاصل از نیازسنجی آموزشی و سایر شواهد در منطقه

3-    توانمند سازي و انتقال مهارت های آموزشی، ارتباطی و اطلاع رسانی به اعضای تیم سلامت

الف- آموزش کارشناسان حوزه های ستادی دانشگاه علوم پزشکی در موضوعات آموزشی، ارتباطی، اطلاع رسانی و ارتقای سلامت

ب‌-    توانمندسازی کارشناسان آموزش سلامت شهرستان های تابعه برای ایفای وظیفه تخصصی در برنامه های آموزش و ارتقای سلامت

ج‌-     ارایه مشاوره فنی در زمینه آموزش و ارتقای سلامت به واحدهای زیر مجموعه دانشگاه و سایر سازمان ها، ادارات و نهادها در منطقه

د‌-      ارزشیابی برنامه های آموزش و ارتقای سلامت و نظارت بر استانداردها در فرایندهای آموزش سلامت منطقه  

ه‌-      به روز رساني بسته آموزش بدو خدمت واحد

و‌-       آموزش نيروهاي ورودي (عمومي يا اختصاصي)

4-      برنامه‌ريزي و اجراي آموزش جامعه

    الف- مشارکت در گسترش برنامه های سلامت

-    جلب حمایت و همکاری درون بخشی برای پیشبرد برنامه های آموزش و ارتقای سلامت منطقه

-    همکاری با سایر واحدهای معاونت بهداشتی در طراحی و اجرای مداخلات سلامت در سطح منطقه

-     مشارکت در ایجاد و توسعه محیط های سلامت(مانند پایگاههای مقاومت بسیج، بیمارستان های مروج سلامت،  مدارس مروج سلامت و جوامع ایمن) در منطقه

-    مشارکت در طراحی و اجرای برنامه های ترویج سبک زندگی سالم با استفاده از رویکردهای مناسب در منطقه

-    مشارکت در گسترش برنامه های سلامت در مراکز آموزشی، محیط های کار، مراکز ارائه خدمات سلامت و مکان های عمومی

-     مشارکت در طراحی و اجرای برنامه های جلب حمایت و مشارکت سازمان ها، ادارات و نهادهای دولتی و غیردولتی منطقه برای پیشبرد اهداف آموزش و ارتقای سلامت عمومی در منطقه

-    همکاری با صدا سیما و سایر رسانه های جمعی در طراحی و اجرای برنامه های آموزش سلامت عمومی در منطقه

-     توسعه برنامه های مشارکتی و تقویت تشکل های داوطلبانه در حوزه سلامت منطقه از جمله انجام امور مرتبط با شبكه داوطلبان بسيجي

ب- برنامه ريزي و مشارکت در طراحي و اجرای بسيج هاي اطلاع رساني به عموم مردم درمناسبت هاي خاص بهداشتي ودرمواقع بحران در سطح منطقه

-    برنامه‌ريزي ونظارت بر اجراي برنامه هفته سلامت

ج‌-     همكاري در تهيه رسانه‌هاي آموزشي

5-    جمع آوری، تحلیل، بازخورد آمار مربوط به فعالیت های آموزش سلامت شهرستان های تابعه، تهیه و ارائه گزارش به سطوح بالاتر

6-    انجام بازديدهاي نظارتي از واحدهاي تابعه، تهيه گزارش بازديد و پيگيري موارد نقص

7-    اجرای سیاست ها و برنامه های ابلاغ شده از طرف دفتر آموزش و ارتقای سلامت

8       - انجام پژوهش های مرتبط با سلامت

الف- مشارکت در شناسایی و تحلیل تعیین کننده های اجتماعی سلامت با هدف تعیین اهداف مداخلات آموزش و ارتقای سلامت در سطح منطقه

ب‌-    مشارکت در طراحی و اجرای پژوهش های کاربردی در حوزه آموزش و ارتقای سلامت در سطح منطقه

ج‌-     شناسایی و حمایت ایده های نوآورانه در زمینه آموزش و ارتقای سلامت منطقه

9- همکاری با بخش آموزشی دانشگاه برای انتقال مهارت های آموزش و ارتقای سلامت به دانشجویان رشته های علوم پزشکی و معرفی رویکردها و برنامه های جدید به آنها

10- حمایت از تولید و توسعه منابع علمی، رسانه ها و بانک های اطلاعاتی آموزش و ارتقای سلامت در منطقه

11- شركت در جلسات و كميته‌ها

12- شركت در دوره‌هاي آموزشي مرتبط

13-انجام ساير امور محوله

الف - بيان مسئله:

        شهرستان فاروج با جمعيتي بالغ بر 49000  نفر داراي 84  روستا مي باشد كه از آن ميان     43روستا داراي خانه بهداشت و  30 روستای قمر و11روستا تحت پوشش خانه سلامت و عشايري مي باشند.

       وسعت شهرستان بالغ بر 1736 كيلومتر مربع بوده ودر شرقي ترين بخش خراسان شمالي قرار دارد كه از شمال با كشور تركمنستان وبخش باجگيران ، از شرق به بخش مركزي شهرستان قوچان ، از غرب به شيروان و از جنوب به شهرستانهاي اسفراين ونيشابور متصل است . مردم شهرستان از اقوام فارس ،كرد وترك مي باشند كه قوميت كردجمعيت بيشتري را به خود اختصاص داده اند .آب وهواي شهرستان سرد وخشك است .

    در آخرین تقسیمات کشوری این شهرستان به دو شهر، دوبخش به نام های مرکزی و خبوشان، 5 دهستان و 77 آبادی تقسیم شده است و از لحاظ بهداشتی دارای 1 مرکز بهداشت 3 مرکز بهداشتی درمانی شهری روستایی 6مرکز بهداشتی درمانی روستایی، 3 پایگاه بهداشت، 43 خانه بهداشت و 5 خانه سلامت می باشد.

اطلاعات جمعیتی

ب- مشكلات موجود :

• پایین بودن رفتارتغذیه ای مطلوب زنان میانسال مردم  شهرستان
• عدم توانمندسازی خانواده ها برای خودمراقبتی
• کاهش تعدادمحیط های حامی سلامت درشهرستان
• عدم طرح های پژوهشی سلامتHSR درشهرستان
• کاهش اثربخشی جلسات آموزشی
• کمبود تجهیزات آموزشی درمراکز وخانه های بهداشت
• نداشتن شاخص جهت واحد آموزش وارتقای سلامت
• عدم تمایل کارشناسان وکاردانان جهت ارزشیابی وپایش جلسات آموزشی برگزار شده درمراکز وخانه های بهداشت

1. نداشتن بودجه اختصاصی جهت فعالیتهای آموزشی

ج - شيوه شناسايي مشكل:

• -با توجه به آمارها وشاخصهاي بدست آمده از كل مراكزبهداشتي درماني شهرستان
• -مشاوره ومصاحبه طی بازدیدهای کارشناسی طول سال
• -بررسي نتايج حاصل ازپرسشنامه طرح سواد ودانش سلامت
• -نتایج حاصل ازبررسی چک لیست آموزش سلامت

1. برگزاری72 کارگاه کددار  جهت پزشکان،کارشناسان،کاردانان وبهورزان  
2.  بازدید از 37تا ازمراکز وخانه های بهداشت وتکمیل چک لیست آموزش سلامت
3. تشکیل  7کمیته بررسی رسانه آموزشی
4. تکمیل 10چک لیست ارزیابی رسانه آموزشی جهت رسانه های تولیدی
5. برگزاری  3  کارگاه آموزشی درخصوص مباحث تخصصی آموزش سلامت(پروپوزال نویسی ،شیوه های نوین آموزشی وباورها ونگرش های بومی محلی منطقه)
6. آموزش نیروهای بدوخدمت(پزشک،کارشناس وکاردان)درزمینه اصول آموزش سلامت وانتظارات واحد آموزش ازنیرو(   9پزشک-  4 کاردان )

1. همکاری وهماهنگی دربرگزاری کارگاه های آموزشی
2. همکاری وعضویت درکمیته های مختلف بهداشتی شهرستان درجهت پیشبرد اهداف بهداشتی نظیرکمیته التور،سل، ایدز،کمیته بیماریهای مشترک ،حوادث غیرمترقبه،هاری وکمیته مرگ
3. همکاری بارسانه های محلی نظیر  ارسال مطالب آموزشی،دعوت ازرساته ونشست ومصاحبه  بارسانه
4. همکاری وهماهنگی جهت نمایش فیلم،برگزاری جلسات آموزشی جهت عموم مردم درمراکز،خانه های بهداشت، ،ادارات مثل (کارکنان شهرداری،کارکنان فرمانداری،بیمارستان،نوعروسان وسرپرستان کمیته امداد ،بسیج،سپاه،بهزیستی
5. همکاری وعضویت درکمیته ارزیابی رسانه های آموزشی
6. همکاری وهماهنگی جهت اجرای مناسبتهای بهداشتی با واحدهای ستادی
7. همکاری با مراکز وخانه های بهداشت در زمینه نیاز سنجی وتدوین برنامه عملیاتی
8. مشارکت درجلسات شورای بهداشت شهرستان درخصوص مطرح نمودن نیازهای آموزشی وجلب حمایت

1. اجراي بسیج اطلاع رسانی چند رسانه ایی هفته سلامت 1-7 اردیبهشت ماه باهدف آموزش وارتقاء آگاهی هاي بهداشتی عموم مردم به همراه همکاري با روابط عمومی در برگزاري نمایشگاه هفته سلامت درمراکز وخانه های بهداشت وپوشش خبری رسانه های محلی  
2. برگزاري بسیج اطلاع رسانی با توجه به مناسبتهای بهداشتی طی سال  
3. اجراي برنامه آموزشی گسترده بر اساس تقویم مناسبت هاي بهداشتی سالیانه بر اساس بسته خدمتی ارسالی از استان در زمینه مناسبت هاي هفته سلامت ،هفته بدون دخانیات ، هفته جمعیت وتنظیم خانواده ، هفته جهانی شیر مادر ، هفته اطلاع رسانی ایدز ،هفته کنترل و پیشگیري سرطان ،روز جهانی مبارزه با هاري ، روز ملی مبارزه با سل و هفته جهانی کودك در سطح شهرستان
4. برگزاري تعداد  3102جلسه آموزشی در سطح خانه هاي بهداشت و مراکز شهري و روستایی جهت عامه مردم
5. همکاري و هماهنگی در خصوص آموزش رابطین سلامت درمراکز وخانه های بهداشت
6. همکاري و هماهنگی در اجراي فعالیتهاي آموزشی در سطح شهرستان با سایر ارگانها از جمله آموزش و پرورش ،بهزیستی ،شهرداری ،نوعروسان و زنان سرپرست خانواره های کمیته امداد،مدیران ومربی های مهد،
7. برگزاري14 جلسه هم اندیشی  با حضور رابطین سلامت ادارات جهت مناسبتهای بهداشتی در طول سال 93
8. برگزاري16 جلسه آموزشی با حضور رابطین سلامت ادارات ،متصدیان مراکز تهیه وتوزیع مواد غذایی  واولیای دانش آموزان طی سال 93
9. مکاتبه وارسال متن های آموزشی با توجه به مناسبتها به امام جمعه محترم شهرستان جهت بیان در خطبه های نمازجمعه

1. ارسا ل 8عددDVD آشپزی آسان برای شیر خوران جهت مراکز بهداشتی درمانی
2. ارسال40 عددCDهای نه گانه جهت کلیه مراکزوخانه های بهداشت وادارات مرتبط با سلامت
3. تهیه وچاپ 20کتابچه بیماریهای انسانی مشمول گزارش فوری وغیر فوری وتوزیع جهت خانه بهداشت ومراکز بهداشتی درمانی
4. توزیع 100عددCD  بیماریهای قلبی عروقی بین گروه هدف
5. تهیه وچاپ  1000سری پمفلت آموزشی آجیل وتوزیع بین گروه هدف
6. تهیه 1000تراکت آموزشی  با توجه به مناسبتها ووتوزیع بین گروه هدف
7. تهیه..    100 پرده نوشته  جهت مناسبتهای بهداشتی ونصب درمراکزوسطح شهرستان
8. توزیع100پوستر هفته سلامت  به مراکز وخانه های بهداشت وادارات

1. تهیه  وچاپ 300پمفلت آموزشی روشهای آموزشی داوطلبان سلامت وتوزیع بین گروه هدف

1. توزیع 70 تراکت آموزشی سوالات رایج در خصوص شیردهی بین گروه هدف
2. توزیع 400کتاب داستان درخصوص سوانح وحوادث بین گروه هدف
3. ارسال  9سری کتاب مراقبت از کسانی که دوستشان داریم  جهت مراکز

1. ارسال 9سری کتاب بچه های کوچک وآسیب های بزرگ جهت مراکز
2. ارسال 9سری  کتاب من قهرمان ایمنی هستم جهت مراکز
3. خرید 25 کتاب بلوغ جسمی وروانی در دختران وپسران
4. ارسال 7عدد CDحاوی مطالب آموزشی (pdfکتاب تغذیه در سنین مدرسه ،کتاب پدیکلوزیس ؛دستورالعمل مروج سلامت ؛کتاب مجریان طرح مروج سلامت و چالشهای چهارشنبه سوری) جهت مربیان بهداشتی در مدارس
5. چاپ 58 کتاب تغذیه در سنین مدرسه  جهت مراکز وآموزش وپرورش

پایش برنامه عملیاتی آموزش وارتقای سلامت –سال 93

ارزشیابی اهداف سال93:

       دردستيابي به اهداف اختصاصي تعيين شده درسال93كه مبتني برارتقاء کمی و کیفی برنامه های آموزشی و ارتقاء سلامت  در سطح شهرستان فاروج بوده نكات زيرعنوان  مي گردد:

•  در خصوص افزایش تعداد محیط های حامی سلامت  شهرستان فاروج از 4به 6در پایان سال 93 با انجام فعالیتها و همکاری ومشارکت جدی سرپرست محترم شبکه به بیش از این هدف رسیده ایم که امید است این افزایش ومشارکت تداوم یابد
•  در رابطه با افزایش تعداد طر ح های  HSRاز 0در سال 92 به 2طرح در پایان 93 متاسفانه علیرغم انجام کلیه فعالیتها به هدف مورد نظر نرسیدهایم که امید داریم در سال 94 به آن برسیم
• در خصوص افزایش آگاهی کارکنان بهداشتی شهرستان فاروج درخصوص خودمراقبتی از 40% در ابتدای سال  93 به 75%درپایان سال93 با انجام کلیه فعالیتهای پیش بینی به هدف مورد نظر رسیده ایم

• فعاليتهاي جاري  

1. اجرای برنامه های ابلاغ شده از طرف واحد آموزش سلامت معاونت بهداشتی دانشگاه 
2. برنامه ريزی برای انجام نياز سنجی آموزشی براساس اولويت های سلامت شهرستان
3. طراحی برنامه های آموزشی براساس نتايج حاصل از نيازسنجی آموزشی و و ساير شواهد در شهرستان
4. آموزش کارکنان ستادی شبکه بهداشت و درمان شهرستان در موضوعات آموزشی، ارتباطی، اطلاع رسانی و ارتقای سلامت
5. برنامه ريزی برای انتقال مهارت های آموزشی، ارتباطی و اطلاع رسانی به اعضای تيم سلامت
6. ارزشيابی برنامه های آموزش و ارتقای سلامت و نظارت بر رعايت استانداردها در فرآيندهاي آموزش سلامت شهرستان
7. مشارکت در طراحی و اجرای بسيج های اطلاع رسانی آموزشی در سطح شهرستان
8. جلب حمايت و همکاری درون بخشی برای پيشبرد برنامه های آموزش و ارتقای سلامت شهرستان
9. مشارکت در طراحی و اجرای برنامه های جلب حمايت و مشارکت سازمان ها، ادارات و نهادهای دولتی و غيردولتی شهرستان برای پيشبرد اهداف آموزش و ارتقای سلامت
10. همکاری با رسانه های جمعی شهرستان در طراحی و اجرای برنامه های آموزش سلامت عمومی
11. مشارکت در ايجاد و توسعه محيط های حامی سلامت (مانند پايگاه های مقاومت بسيج، بيمارستان های مروج سلامت، مدارس مروج سلامت و جوامع ايمن) در شهرستان
12. توسعه برنامه های مشارکتی و تقويت تشکل های داوطلبانه در حوزه سلامت شهرستان
13. مشارکت در گسترش برنامه های سلامت در مراکز آموزشی، محيط های کار، مراکز ارائه خدمات سلامت و مکان های عمومی
14. مشارکت در طراحی و اجرای برنامه های مرتبط با مناسبت های سلامت در سطح شهرستان
15. جمع آوری، تحليل، گزارش و بازخورد آمار مربوط به فعاليت های آموزش سلامت مراکز بهداشتی درمانی تابعه
16. حمايت از توليد و توسعه منابع علمی، رسانه ها و بانک های اطلاعاتی آموزش و ارتقاي سلامت در شهرستان
17. مشارکت در طراحی و اجرای پژوهش های کاربردی در حوزه آموزش و ارتقای سلامت در شهرستان
18. شناسايي و حمايت ايده های نوآورانه در زمينه آموزش و ارتقای سلامت منطقه
19. همکاری با بخش آموزشی دانشگاه برای انتقال مهارت های آموزش و ارتقای سلامت به دانشجويان رشته های علوم پزشکی و معرفی رويکردها و برنامه های جديد در شهرستان

هدف كلي :

• ارتقاء کمی وکیفی خدمات آموزشی،پژوهشی شهرستان فاروج درسال93

 اهداف اختصاصي :

1-افزایش رفتار تغذیه ای مطلوب بانوان 30تا 59 سال(سبا) از 13% در سال 93 به 20%  تا پایان سال 94

2-حفظ محیط های حامی سلامت  شهرستان فاروج  در سال94

3-افزایش تعداد طرح های HSR از0درسال 93به2عدد درپایان سال 94

استاندارد سازي

1-هدف اختصاصي اول: کارگاه  آموزشی "شیوه زندگی سالم میانسالان با رویکرد تغذیه سالم

استراتژي اول : تقویت آگاهی وحساس سازی وارتقا رفتار تغذیه ای بانوان میانسال

فعاليت اول : برگزاری جلسه آموزشی

 جدول شاخصها :

    طرح پايش وارزشيابي: