همه چیز درباره سالک
مدیرگروه مبارزه با بیماری های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی باتوجه به قرارگیری در روز جهانی بیماری های مشترک انسان و حیوان، نکاتی را درباره بیماری سالک بیان کرد و گفت: بیماری سالک یا لیشمانیوز پوستی، از مهمترین بیماری های پوستی مشترک یا قابل انتقال از حیوان به انسان است.

به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشتی، دکتر فلوریا انفرادی افزود: در این بیماری زخم هایی بر روی نقاط مختلف بدن (بخصوص صورت ،دست و پا) ایجاد می شود که علاوه بر نیاز به درمان طولانی مدت - در بعضی موارد حدود یک سال - از عوارض آن به جا ماندن یک جوشگاه دایمی و فرو رفته پس از بهبودی می باشد،که وجود این جوشگاه در ناحیه صورت بخصوص در دختر خانم ها به زیبایی فرد لطمه می زند.
وی با بیان اینکه ناقل سالک ، پشه ریزی بنام پشه خاکی(فلبوتوموس) است که از طریق گزش و خونخواری انگل بیماری را انتقال می دهد، اضافه کرد: پشه خاکی به رنگ زرد کم رنگ(خاکی رنگ) و خیلی ریز به اندازه 2-3 میلی متر می باشد و موقع استراحت بال های خود را به صورت عدد7 نگه می دارد، جهشی پرواز می کندو پشه خاکی در تمام طول سال فعال بوده ولی بیشترین فعالیت آن از اردیبهشت تا شهریور ماه است.
وی ادامه داد: پشه خاکی هنگام غروب آفتاب از پناهگاه خود بیرون آمده و شروع به گزش و خونخواری می نماید و فعالیت آن تا صبح ادامه دارد اما بیشترین فعالیت آن در نیمه اول شب(هنگام غروب آفتاب) است، این حشره ، موقع روز در پناهگاه های تاریک،گرم و نسبتا مرطوب مانند زیر زمین منازل و شکاف های عمقی دیوارها، داخل درز های سقفی چوبی، پشت کمد ها،قاب عکس ها و سایر اشیا ثابت در خانه و بیرون از منزل، اصطبل ها، اطراف توده های زباله ، کود های حیوانی و سایر انباشت های پس مانده های منازل، اماکن متروکه، لانه جوندگان و غار ها استراحت می کنند و معمولا قسمت هایی از بدن که بدون پوشش هستند را مورد گزش قرار می دهد و در نتیجه بیشترین زخم هایی که ایجاد می شود در نقاط باز بدن (دست,پا و صورت) است.
وی با اشاره به اینکه مخزن بیماری بعضی جوندگان وحشی در (لیشمانیوز روستایی )و انسان بیمار و انواع سگ سانان در (لیشمانیوز شهری) است، در پاسخ به این سوال که چگونه به بیماری مبتلا می شویم ، تشریح کرد: پشه خاکی هنگام غروب آفتاب برای تغذیه وارد محیط شده و ضمن گزش و خونخواری از مخزن آلوده مثل (موش، سگ و یا انسان بیمار) تعدادی انگل لیشمانیا را وارد بدن خود می نماید. انگل لیشمانیا در بدن پشه خاکی در طی 4تا 18 روز تکثیر و تغییر شکل یافته و پشه خاکی تبدیل به پشه خاکی آلوده شده و چنانچه ، انسان در معرض گزش پشه خاکی آلوده قرار گیرد ، عامل بیماری به انسان سالم منتقل خواهد شد.
دکتر انفرادی عنوان کرد:هنگامی که پشه خاکی آلوده یک فرد را مورد گزش قرار می دهد بعد از حدود 2 ماه ( دوره کمون ) یک جوش بدون درد و به دنبال آن زخم ایجاد می شود که این زخم گاهی یک تا سال طول می کشد تا بهبود یابد و به همین دلیل است که اکثر گزش های پشه خاکی در بهار و تابستان اتفاق می افتد ولی ما زخم های بیماری سالک را در اواخر تابستان و پاییز و گاهی زمستان شاهد هستیم
وی علایم و نشانه های بیماری سالک را نیز برشمرد و گفت: بعد از دوره نهفتگی، زخم ابتدا به صورت یک برجستگی کوچک و قرمز رنگی در محل گزش پشه ظاهر می شود که معمولا بدون درد است و در اثر فشار محو نمی شود و ممکن است کمی خارش داشته باشد.
راههای پیشگیری از بیماری سالک چیست؟ وی در پاسخ به این سوال نیز گفت: عوامل محیطی مانند :جمع آوری و دفن بهداشتی مستمر زباله از محیط زندگی، جمع آوری و دفن فضولات و کود های حیوانی از محل زندگی انسان و دام، به سازی و ترمیم شکاف ها و درز های دیوار ها در مناطق مسکونی انسان و دام، تخریب و تسطیح اماکن مخروبه، جلوگیری از انباشتن نخاله های ساختمانی در هنگام ساختمان سازی و جمع آوری سریع آن ، بهسازی(آسفالت یا ...) کوچه ها و خیابان های خاکی از جمله راه های پیشگیری هستند.