روش هایی ساده برای رفع مشکلات یائسگی    
گرگرفتگی، تعریق شبانه، اختلالات خلقی، اضطراب، افسردگی، اختلال خواب، خستگی مزمن و بی میلی جنسی از جمله مشکلاتی است که تقریبا تمام زنان در سن یائسگی آن را تجربه می کنند، مشکلاتی که نه تنها فرد بیمار، بلکه زندگی خانوادگی او را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
برای بسیاری از این علائم، درمانی در طب رایج وجود ندارد یا این که بسیاری از بیماران علاقه ای به مصرف داروهای شیمیایی برای برطرف کردن این مشکلات ندارند، اما در طب مکمل و گیاهی روش های ساده و طبیعی برای حل این مشکلات وجود دارد.
● درمان با تغذیه
می توان شکایات ناشی از یائسگی را با مصرف بیشتر مواد غذایی حاوی استروژن گیاهی (فیتو استروژن) کاهش داد. همه محصولات سویا از جمله بهترین مواد غذایی حاوی استروژن است. مصرف بیشتر عدس، لوبیا، زیتون، روغن آفتابگردان نیز مفید است.
همچنین توصیه می شود زنان در سنین پس از یائسگی از ترکیبات حاوی کلسیم، ویتامین D و K بیشتری استفاده کنند.
مصرف کافئین و غذاهای تند، مشکل بیمار را تشدید می کند. روغن ماهی و ترکیبات امگا ۳ نیز در این دوران کاملا مفید است. گیاهان دارویی مانند ریشه سنبل الطیب، جینسینگ، تخم کتان و شبدر نیز می تواند موثر باشد.
● استفاده از طب مکمل
طب سوزنی، روش بسیار اثر بخشی در کاهش علائم یائسگی است، یک دوره درمان چند جلسه ای می تواند بسیاری از شکایات بیمار را برطرف کند.
ماساژ درمانی روش موثر دیگری است که در کنار ورزش، تغییر شیوه زندگی، تغذیه صحیح و آرامش می تواند از مشکلات بیمار بکاهد. البته درمانگر ماساژدرمانی باید از اصول علمی آن آگاه بوده و نقاط صحیحی را انتخاب کند.
رفلکسولوژی (تحریک برخی نقاط خاص) در گوش و کف پا نیز از روش های دیگری است که در کاهش علائم یائسگی بسیار مفید است.
هومیوپاتی، تائی چی و چی گنگ نیز از روش های اثربخش عنوان می شود. آرموتراپی نیز باعث کاهش علائم یائسگی بویژه اضطراب و تغییرات خلقی بیمار می شود.

مراحل و عوارض دوران يائسگي

از آن جا که تحولات يائسگي در طي ماه ها و سال ها حادث مي شود، يائسگي را مي توان به طور کلي به مراحل زير تقسيم نمود:

* قبل از يائسگي:

اين مرحله زماني است که شما علايم و نشانه هاي يائسگي را تجربه مي نماييد حتي اگر هنوز قاعدگي ها را داشته باشيد. افزايش و کاهش سطوح هورمون هاي بدن تان غير يکنواخت و نامنظم است و لذا ممکن است گر گرفتگي و ديگر علايم را داشته باشيد.

مرحله قبل از يائسگي ممکن است براي 4 تا 5 سال و يا بيشتر به طول انجامد. بايد توجه داشته باشيد که در طي اين دوره نيز ممکن است بتوانيد باردار شويد؛ اگر چه بعيد است.

اهميت مرحله قبل از يائسگي آن است که خيلي از اختلالات پس از يائسگي از آن زمان شروع مي گردند و شما مي توانيد از بروز آن پيشگيري نماييد.

* پس از يائسگي:

وقتي که 12 ماه از آخرين قاعدگي شما گذشت يائسه محسوب مي گرديد. تخمدان هاي شما استروژن بسيار کمتري توليد مي کند و ديگر پروژسترون توليد نمي کنند و تخمک نيز، آزاد نمي نمايد. سال هاي پس از وقوع يائسگي را مرحله پس از يائسگي مي نامند.

عوارض يائسگي:

بسياري از عوارض باليني مي توانند پس از يائسگي توسعه يابند از جمله:

* بيماري قلبي عروقي:

وقتي سطوح استروژن بدن تان کاهش مي يابد خطر بيماري قلبي عروقي در شما افزايش مي يابد. به طوري که به تدريج شيوع بيماري قلبي منجر به مرگ زنان، همانند مردان مي گردد.

مي توانيد از اقدامات بسياري براي کاهش خطر بيماري قلبي کمک بگيريد از جمله اقدامات کاهش دهنده ي ابتلا به بيماري قلبي عبارت هستند از: ترک سيگار در صورت مصرف آن، کاهش و کنترل فشار خون بالا، اجراي منظم تمرينات بدني و فعاليت هاي بدني هوازي و يا پيروي از يک رژيم غذايي سالم حاوي چربي اشباع کم و مقادير فراوان از غلات کامل و سبزي ها و ميوه ها.

* استئو پروز (پوکي استخوان:

در طي چند سال اول پس از يائسگي ممکن است با يک نسبت سريعي تراکم توده استخواني شما کاهش يابد که اين امر شما را در خطر ابتلاء به پوکي استخوان قرار مي دهد. پوکي استخوان موجب ضعيف و نازک شدن استخوان ها مي گردد و منجر به افزايش خطر شکستگي استخوان مي گردد.

زنان بالغ در دوران پس از يائسگي به ويژه مستعد شکستگي استخوان هاي: لگن، مچ و ستون فقرات هستند. به همين علت دريافت مقادير کافي کلسيم و ويتامين D در اين دوران اهميت بسياري دارد( در حدود 1200 تا 1500 ميلي گرم کلسيم در روز و  800 واحد بين المللي ويتامين D در روز).

انجام فعاليت بدني منظم نيز در عدم پيشرفت پوکي استخوان اهميت دارد. تمرينات بدني قدرتي و تقويت کننده مانند پياده روي و دويدن آهسته به ويژه براي تقويت استخوان هاي شما مفيد هستند. البته لازم به ذکر است که تقويت ذخيره استخواني از سنين نوجواني و جواني ضروري مي باشد و در اين سنين شما تنها از عدم پيشرفت پوکي استخوان مي توانيد پيشگيري نماييد.

* بي اختياري يا عدم کنترل ادرار:

به موازات اين که بافت هاي واژن و رحم شما خاصيت ارتجاعي خود را از دست دهند ممکن است که در خود يک سري مشکلات ادراري به صورت سوزش ادرار و نيز تکرر ادرار را تجربه نماييد. اغلب پس از اين مراحل يک دفع ادرار نا خواسته رخ مي دهد اين حالت، بي ‌اختياري ادراري همراه با فوريت (Urge) ناميده مي شود که بيمار به محض احساس ادرار دچار ريزش ادرار مي‌ شود و قادر به کنترل ادرار تا رسيدن به دستشويي نيست و يا ممکن است دچار دفع بي اختيار ادرار به هنگام سرفه کردن، خنديدن و يا بالا رفتن از جايي(بي اختياري ادراري استرسي) گردد.

* افزايش وزن:

بسياري از زنان در طي انتقال به دوران يائسگي دچار افزايش وزن مي گردند. کم نيستند خانم هايي که مي گويند مانند هميشه غذا مي خورند ولي وزن شان روز به روز افزايش مي يابد. اولين نکته آن است که بايد در اين دوران کمتر غذا بخوريد( شايد نياز باشد روزانه به ميزان 200 تا 400 کيلوکالري کمتر غذا بخوريد) و فعاليت بدني بيشتري داشته باشيد تا بتوانيد وزن فعلي خود را حفظ نماييد.

لازم به ذکر است که تغييرات هورموني در اين دوران مي تواند 3 تا 4 کيلو افزايش وزن را براي شما توجيه نمايد ولي بيشتر افزايش وزن در اين دوران، مربوط به عدم تحرک و تغيير شيوه هاي زندگي متناسب با اين سنين مي باشد.

براي مشاهده ي وب سايت دکتر فرشچي مي توانيد به آدرس اينترنتي www.novindiet.com مراجعه نماييد.

دکتر حميدرضا فرشچي - همکار تبيان

متخصص تغذيه - فوق تخصص ديابت و چاقي

 بیماری آلزایمر در دوران یائسگی

بیماری آلزایمر شایع ترین نوع دمانس ( زوال عقل ) است که در آن بعد از گذشت چند سال از ابتلا ٬ علائمی نظیر از دست دادن حافظه موقت بروز و به تدریج با از بین رفتن قدرت تشخیص زمان ٬ افسردگی شدید ٬ کاهش قدرت تکلم به اوج خود رسیده و سرانجام طی پنج تا ده سال از بروز علائم مرگ در اثر مشکلات تنفسی را به دنبال خواهد داشت .بروز بیماری آلزایمر را به دلیل تشکیل ساختارهای پروتئینی کروی شکل که به آنها اجسام آمیلوئیدی گفته می‌شود در خارج نورونهای برخی مناطق مغز و جسم سلولی نورونها می دانند .  این اجسام آمیلوئیدی در اثر ایجاد تغییراتی در پروتئوم سلولهای عصبی ٬ بهم خوردن تعادل و تغییر در ساختار آپولیپوپروتئین E ، پروتئین‌های پرسینیلین ، پپتید آمیلوئیدبتا ، و سینوکلئین ایجاد می‌شوند . از دیگر پروتئینهای مهم در ایجاد بیماری آلزایمر پروتئین پیش‌ساز آمیلوئید می باشد که در اتصال سلول های سیستم عصبی و… نقش دارد .زنان در مقایسه با مردان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آلزایمر قرار دارند . با توجه به مطالعات اخیر استفاده از درمان هورمونی در زنان یائسه می تواند خطر بیماری آلزایمر را کاهش دهد . با این وجود در یک مطالعه تصادفی شاهد دار در زنان مبتلا به شکل خفیف تا متوسط بیماری آلزایمر ٬ دیده شده که درمان با استروژن به مدت ۱ سال ٬ نه پیشرفت بیماری را کند می کند و نه اختلال شناختی را بهبود می بخشد . اثر درمان هورمونی بر عملکرد شناختی در زنان فاقد دمانس ( زوال عقل ) در مطالعه حافظه WHI   (WHIMS)  بررسی شد این مطالعه روی زنان ۶۵ سال یا مسنتر صورت گرفت و برخلاف یافته های حاصل از مطالعات مشاهده ای در زنانی که در مطالعه WHIMS به طور تصادفی در گروه درمان هورمونی قرار گرفته بودند افزایش معنی دار خطر زوال عقل (در حد ۲ برابر ) که عمدتا به صورت بیماری آلزایمر بود گزارش شد . علاوه بر این مصرف هورمن با اثر نامطلوبی بر روی شناخت همراه بود .با توجه به افزایش میزان بروز سکته مغزی در مصرف کنندگان هورمون در کارآزمایی WHI این احتمال وجو دارد که حوادث خفیف و تشخیص داده نشده مغزی – عروقی در گروه درمان هورمونی با شیوع بیشتری رخ بدهند و سبب افزایش خطر دمانس یا زوال عقل شوند .

مصرف برخی مواد غذایی نیز می تواند خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد از آن جمله می توان به مصرف ماهی مانند قزل آلا و ساردین ( به علت وجود اسید چرب امگا تری ) ٬ سیب ( زیرا به مقدار کافی حاوی مواد آنتی اکسیدان می باشد ) ٬ زردچوبه ٬ گردو ٬ بادام ٬ روغن زیتون ٬ لوبیا و سویا ٬ زرده تخم مرغ ( به دلیل دارا بودن میزان فراوان لسیتین ) همچنین مصرف مکمل های ویتامین B بخصوص ویتامین های B12 و B6 اشاره نمود .