افسرگی در سالمندان و روابط اجتماعی
افسردگی یکی از مشکلات شایع دوران سالمندی است، بهترین و موثرترین روشپیشگیری از افسردگی سالمندان حضور در اجتماع و روابط خانوادگی است اعضای خانواده و مراقب سالمند باید برای ملاقاتهای وی با دوستان و اطرافیان خود برنامهریزی منظمی داشته باشند تا از انزوای اجتماعی جلوگیری کنند.
اختلالات خلقی، اضطرابی و زوال عقل از شایعترین مشکلات دوران سالمندی است سالمندی دوره جدا و منفک شدهای از سایر مراحل زندگی نیست بلکه مرحله مهمی از رشد است که به سایر مراحل زندگی انسان پیوند زده شده است.
غالبا دوره سالمندی با مسائل روانشناختی و اجتماعی همراه است، دوره سالمندی با افزوده شدن سن در تمام ارگانهای بدن اتفاق میافتد یعنی همانطور که سیستم ادراری، قلب و عروق و سلول ها در حال پیر شدن هستند، روند سالمندی نیز اتفاق میافتد.
یکی از سیستمهایی که تحت تاثیر افزایش سن قرار میگیرد سیستم عصبی و مرکزی مغز است، علاوه بر این موضوع ابعاد زیستی هم وجود دارد که افراد را مستعد ابتلا به اختلالات روانپزشکی در دوران سالمندی میکند.
این اختلالات در دوران سالمندی شایع است، فرد تغییر نقشهایی را تجربه میکند و به واسطه این تغییرات دچار انزوا یا افسردگی میشود به طور مثال فردی که در تمام طول عمر خود به طور مداوم فعالیت شغلی مستمری داشته به یکباره بعد از بازنشستگی از بسیاری از فعالیتها باز میماند و یا با مستقل شدن فرزندان نقشها و مسئولیتهایش کمتر میشود و یا حتی بعد از فقدان دوستان یا عزیزان دچار افسردگی و اضطراب میشود.
کم شدن توانایی فیزیکی و یا حتی تغییرات ظاهری که با پیر شدن ارگانهای مختلف بدن به وجود میآید برای بسیاری از سالمندان اضطرابآور و یا علتی زمینهای برای بروز افسردگی است، ممکن است به دلیل تغییرات مرتبط با سن نشانههای افسردگی پنهان بماند و یا منجر به کاهش کیفیت زندگی در این افراد شود ولی نکته اینجاست که علائم افسردگی در سالمندان از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به اشکال مختلف ظاهر میشود.
احساس طولانی مدت غم و اندوه، ناامیدی و درماندگی یا اضطراب، بیقراری و تحریکپذیری، گریه بدون دلیل مشخص، از دست دادن علاقه به فعالیتهای گذشته، احساس خستگی بدون انجام فعالیت بدنی، اجتناب از حضور در جمع، کاهش فعالیت و یا صحبت کردن، مشکل در تمرکز و تصمیم گیری، کاهش و یا افزایش اشتها و تفکر مرگ و خودکشی از بارزترین نشانههای بروز افسردگی در سالمندان است.
برنامه منظم برای فعالیت بدنی و رژیم غذایی سالم پرهیز از مصرف چربیهای اشباعشده و کاهش استفاده از کربوهیدراتها از جمله فاکتورهایی است که به سلامت ذهن و جسم سالمند کمک میکند.
فعالیتهای فیزیکی مستمر مثل فعالیتهای فیزیکی متوسطی که به صورت عادت در آمده باشد حتی در مدت زمان کوتاه، در سلامت جسم و روان موثر است. بهتر است این فعالیتها گروهی باشد، زیرا در بهبود روابط اجتماعی میتواند کمک کننده باشد.
از بهترین و موثرترین روشهای پیشگیری از افسردگی در سالمندان حضور در اجتماع و روابط خانوادگی است، اعضای خانواده و مراقب سالمند باید برای ملاقاتهای سالمند با دوستان و اطرافیان خود برنامه ریزی منظمی داشته باشند تا از انزوای اجتماعی جلوگیری کنند.
باید روند زندگی سالمندان به شکلی باشد که فرد احساس مفید بودن داشته باشد و ضمن ارتباط با اعضای خانواده و دوستان، او را متوجه این موضوع کنیم که سالمندی نیز یکی از مراحل چندگانه زندگی و مرحله رشد جدیدی است.
نگاه به دوران سالمندی نباید نگاهی محدودکنندهای باشد و سالمندی را فقط با بیماری یا اختلال جسمی همراه بداند، بلکه باید ویژگیهای برجسته این دوران را شناسایی و آن را تقویت کنیم.