آنچه از هپاتیت باید بدانیم
گفتگو با کارشناس هپاتیت معاونت بهداشتی به مناسبت روز جهانی هپاتیت 5.7.98
به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشتی : آقای رضا فاضلی کارشناس هپاتیت معاونت بهداشتی فرمودند: هپاتيت يك بيماري شايع است كه به علت التهاب كبد ايجاد مي شود. هپاتيت به دونوع حاد و مزمن تقسيم مي گردد و در اثر انواع ويروس ها، داروها، الكل و جايگزيني بافت چربي و ... در كبد ايجاد مي شود. هپاتيت هاي ويروسي كه جزء علل مهم درگيري كبد مي باشند در اثر آلودگي با ويروس هاي هپاتيت A،B ،C،D ،E وG ایجاد می شوند .
وی افزود : يكي از عوامل مهم هپاتيت هاي ويروسي ، هپاتیت B می باشد . اهميت هپاتيت B شيوع زياد اين بيماري و همچنين عوارض مهم كبدي و خارج كبدي است . در حال حاضر سه چهارم مردم دنيا در نواحي با شيوع بالاي آلودگي هپاتيت B زندگي مي كنند وحدود يك ميليون نفر در سال به علت عوارض حاد عفونت هپاتيت B و همچنين عوارض مزمن نظير سيروز وC ،C،H فوت می کنند .
فاضلی کارشناس هپاتیت معاونت بهداشتی در مورد وضعيت بيمارى در ايران فرمودند : براساس طرح ملى سلامت و بيماري كه درسال 1378 انجام گردید. 7/1 درصد جمعیت عمومی HBsAg مثبت داشته اند ، این آمار بر اساس تحقیقات جدید رو به کاهش است . به نظر می رسد 35% ایرانیان با HBVبرخورد داشته اند و 3-2 درصد جمعیت ناقل مزمن می باشند که البته در مناطق مختلف پراکندگی یکسانی ندارد. بطورى كه اين رقم در برخى نقاط كشور مثل استان فارس 7/1 % ودر برخى ديگر مثل سيستان و بلوچستان 5 % می باشد . با توجه به انجام واكسيناسيون نوزادان از سال 1372 و كاهش شيوع آن بر اساس طرح ملى سلامت و بيمارى، كشورما در مرحلة گذار از شيوع متوسط به شيوع كم بوده و موارد جديد بيمارى بيشتر در گروه نوجوانان و بالغين اتفاق می افتد .
رضا فاضلی کارشناس هپاتیت معاونت بهداشتی توضیحاتی در مورد روش های انتقال بیماری افزودند :
روش هاي انتقال
روش غالب انتقال HBV در نقاط مختلف دنيا متفاوت است. در مناطق با شيوع بالا انتقال از مادر به جنين مهمترين راه انتقال HBV ميباشد. مهمترين راه انتقال در مناطق با شيوع متوسط، انتقال از فرد آلوده ( افقی ) در دوران كودكي و نوجواني و در مناطق با شيوع كم، روابط جنسي غيرمطمئن و مصرف داروهاي تزريقي در بالغين است .
انتقال از مادر به جنين
ميزان انتقالHBV از مادر به جنين در صورت مثبت بودن HBeAg بيش از 90% است . انتقال ويروس از مادر به جنين ممكن است طي بارداري ( بسيار نادر است ) ، هنگام زايمان يا بعد از آن اتفاق بيفتد. شواهدي مبني بر كاهش ريسك انتقال ويروس از مادر به جنين در اثر زايمان به روش سزارين وجود ندارد. از طرفي شيردهي احتمال انتقال HBV را افزايش نمي دهد.
بطور كلي احتمال انتقال ويروس از مادر به كودك (Vertical) با نحوه تقسيم و فعاليت ويروس رابطه مستقيم دارد.
انتقال افقي
احتمال انتقال HBV از طريق تماس جنسى، استفاده از سرنگ و سوزن آلوده، خراش هاي پوستي يا مخاطي بخصوص در كودكان طى تماس هاي نزديك بدني و تماس هاى غيرمستقيم مثل خالكوبى و ... وجود . HBV ميتواند در خارج از بدن به مدت طولاني زنده بماند لذا احتمال آلودگي در تماس با وسايلي نظير مسواك، تيغ وحتي اسباب بازي آلوده با خون وجود دارد. به نظر مى رسد با توجه به الگوى اپيدميولوژيك بيمارى در كشور، راه انتقال عمودى به افقى در حال تغییر باشد .
تزريق خون و فرآورده هاي خوني
تزريق خون و تماس با خون آلوده يك روش مهم در انتقال HBV می باشد . البته با بررسی خون های اهدائی از نظر HBsAg وanti HBc میزان انتقال HBV به دنبال تزريق خون كاهش قابل ملاحظه اي پيدا كرده است.
تماس هاي جنسي
انتقال از طريق تماس هاي جنسي مهمترين روش انتقال در كشورهاي توسعه يافته ميباشد. به نظر مي رسد كه 50 % از موارد هپاتيت حاد در آمريكا به علت انتقال از طريق تماس هاي جنسي نامطمئن بوجود مي آید. لذا آموزش عمومي جامعه در مورد پايبندي به خانواده و استفاده از وسايلي نظير كاندوم در حين آميزش اهميت بسزايي در كنترل HBV دارد.
انتقال از طريق تزريق وريدي دارو و مواد مخدر
انتقال HBV معمولاًً در اثر استفاده از سرنگ ها و سوزن هاي مشترك در معتادين تزريقي اتفاق مي افتد. در اين حالت احتمال آلودگي همزمان با چند ويروس نظيرHBV،HCV،HIV نيز از اين طريق وجود دارد.
روش هايي نظير طب سوزني، خالكوبي ( Tattooing) نيز نقش قابل توجهي درانتقالHBV دارند.