جایگاه برنامه جلب مشارکتهای مردمی در طرح تحول سلامت

مقدمه:

نظام جمهوری اسلامی ایران اساسا مبتنی بر حضور و مشارکت مردم شکل گرفته است ، لذا بسیاری از سازمانها و دستگاهها  با الهام از این تفکر مهم ، بر نقش  مردم در برنامه های خود تاکید داشته و سازو کار ویژه ای برای این امر به اجرا گذاشته اند . گسترده ترین و جامع ترین نظام مشارکت جامعه در کشور ما راطی دوران شکوه مند انقلاب اسلامی وهشت سال دفاع مقدس مردم در جنگ تحمیلی شاهد بودیم، نقش پر صلابت نیروهای مردمی در عرصه های مختلف دفاعی ،فرهنگی ،سازندگی وعمرانی بر هیچ کس پوشیده  نیست. در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشکی  با اصل قرار دادن مشارکت جامعه و همکاری بین بخشی به عنوان یکی از اصول PHC جوامع را قادر مي سازد تا شيوه هاي زندگي سالم را آموخته و تاثيري شگرف درسلامت کشور داشته باشند لذا توجه به اين اصول با عنایت به اینکه الگوی جامع " سبک زندگی سالم در جامعه سالم " که تامین کننده تعالی و سعادت مادی و معنوی است  جز با مشارکت، همکاری و مداخله دیگر سازمانها و نهادهای اجتماعی که نقش مهمی در ارتقای سلامت جامعه دارند میسر نمی باشد ( قریب 75 درصد عوامل موثر بر سلامت جامعه به عهده آنهاست ) حائز اهمیت می باشد..

از آنجاکه، ماموریت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، تامين سلامت همه جانبه جسمي، رواني، اجتماعی و معنوی آحاد جمعيت ساكن در پهنه جغرافيايي جمهوري اسلامي با اولویت مناطق کم برخوردار است، لذا انجام مداخلاتي به منظور ارتقای وضعيت سلامت مناطق مختلف كشور ضرورت دارد.

یکی از برنامه های تاثیر گذار معاونت بهداشت در طرح تحول حوزه بهداشت "برنامه تامین وارتقای مراقبت های اولیه سلامت در قالب گسترش و تقویت شبکه بهداشت ودرمان در مناطق شهری" است که با در نظر گرفتن پيچيدگي مشكلات موجود در مناطق شهری، ضرورت دارد علاوه بر وزارت بهداشت، ساير دستگاه‌های اجرایی مرتبط و سازمان­هاي دولتي و غيردولتي مانند وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی، وزارت كشور، وزارت آموزش و پرورش، شهرداري­ ها، خيريه ‌ها، و سازمان‌های مردم نهاد (NGO) و ... در رفع مسایل بویژه درمورد سکونت گاه­های غیر رسمی همكاري داشته باشند و در تعامل با يكديگر برای برطرف کردن مشكلات اصلي و تامین حداقل امكانات ضروري بهداشتی درمانی و رفاهی به منظور بهتر زيستن ساکنین این مناطق بكوشند.

تجربه ثابت نموده که برای رسیدن به توسعه اجتماعی پایدار به همکاری همه افراد جامعه نیازمندیم تأمین و ارتقای سطح سلامت افراد جامعه بیشتر از سایر جنبه های دیگر توسعه نیازمند همکاری عمومی است از آنجا که یکی از اصول  P.H.Cاصل مشارکت مردمی است این اصل در قالب برنامه ملی"  توسعه مشارکت های مردمی و هماهنگی بین بخشی" به اجرا درآمده است .

 

برنامه ملی توسعه مشارکت مردمی و هماهنگی بین بخشی در نظام سلامت به عنوان يک عمليات فراگير براي دستيابي به اهداف سلامت با بهره برداري از استعدادها  و مشارکت جامعه از طريق ترويج مفاهيم سلامت، توسعه رفتارهاي سالم ،  توانمند سازي و حساس نمودن جامعه براي حفظ سلامت خود  و خانواده، قبول مسئوليتهاي فردي و اجتماعي در برابر محيط  زيست و  اجتماع، افزايش مشارکت سازمانهاي دولتي و غير دولتي به همکاري موثر و مطلوب بين بخشي در راستاي توسعه زندگي سالم و مولد اجرا مي شود و در چارچوبي گسترده تر از يک برنامه بهداشتي زمينه ساز رسيدن به توسعه مداوم وپايدار مي باشد.

سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری

بند 4 :افزایش آگاهی، مسئولیت پذیري، توانمندي و مشارکت ساختارمند و فعالانه فرد، خانواده، جامعه در تأمین حفظ و ارتقاي سلامت با نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

بند 6 :مراقبت جامع و یکپارچه سلامت با محوریت عدالت و تاکید بر پاسخگویی، اطلاع رسانی شفاف،اثربخشی، کارایی و بهره وري در قالب شبکه بهداشتی و درمانی منطبق بر سطح بندي، استقرار نظام ارجاع و پزشک خانواده در کلیه شهرها و روستاها .

بند 2 :تحقق رویکرد سلامت همه جانبه (جسمی ، روحی، معنوی واجتماعی )وانسان سالم درهمه سیاست های کشور وپاسخگو بودن کلیه نهادهای موثرکشور.

 

برنامه هاي ملی تحول مرتبط با فعالیت های واحد مشارکت جامعه

1/4-آگاه سازی مردم از حقوق ومسوولیت های اجتماعی خود

2/9-افزایش همراهی همه سازمان های موثر بربرنامه جامع ارتقای سلامت با رویکرد همکاری بین بخشی ومشارکت مردمی

-4/17برنامه ملی توسعه مشارکت هاي مردمی در نظام سلامت

-4/18 برنامه توانمند سازي گروههاي آسیب پذیر با مشارکت مردم

-4/19شناسایی و هدایت شبکه هاي اجتماعی عمومی در راستاي ارتقاي سلامت جامعه

-4/21فرهنگ سازی و اصلاح باورهای جامعه نسبت به جایگاه زنان در تصمیم گیری وتصمیم سازی ونقش آنان در سلامت خانواده وجامعه

 

هدف کلی برنامه مشارکت مردمی و هماهنگی بین بخشی:

-افزایش سواد سلامت مردم و مشارکت ایشان در مدیریت، تصمیم گیري، برنامه ریزي واجراي برنامه هاي سلامت در راستاي ارتقاي سلامت و توانمندسازي جامعه

-اهداف اختصاصی:

• افزايش پوشش ارائه خدمات فعال در عرصه سلامت با همکاری داوطلبان سلامت
• افزایش سواد سلامت و اصلاح رفتار بهداشتي داوطلبان سلامت
• ارتقای  سطح سواد سلامت جامعه   با همکاری داوطلبان سلامت
• افزایش جذب و هدایت منابع و کمکهای خیرین، واقفین و موسسات خیریه در توسعه بخش بهداشت کشور
• بسيج و سازماندهي مشارکت مردم، سازمان ها به منظور ايجاد اعتماد به نفس، خود اتکايي،  مديريت  نيازسنجي و اولويت بندي و ارائه راه حل مناسب جهت حل مسائل تندرستي جامعه با استفاده از ظرفیت های محلی
• افزايش مشارکت سازمان هاي دولتي و غير دولتي به همکاري موثر و مطلوب بين بخشي در راستاي توانمند سازی  جامعه در توسعه شیوه زندگی سالم ( با جلب مشارکت داوطلبان متخصص،  افراد حقیقی  و بخشهای توسعه ).