آنچه از سرطان باید بدانیم - دکتر انفرادی کارشناس سرطان معاونت بهداشت
اطلاعاتی در رابطه با سرطان ها و میزان آن در استان
سرطان قابل پیشگیری و درمان است با خودمراقبتی وامید
در میان تهدید های سلامتی سرطان جایگاه بسیار مهمی داشته و از نظر جسمانی ،روانی ،عاطفی و اقتصادی بردوش مردم دنیا سنگینی میکند .
سرطان معنی رشد سریع و غیر طبیعی سلول های مختلف بدن است که با تخریب و تهاجم و اشغال فضای موجود باعث ایجاد علایمی در بدن فرد بیمار میشود .
در طی سال های اخیر شروع سرطان ها در جهان حدود 20 درصد افزایش داشته که بزرگترین علل شناخته شده در ایجاد آن تخمین زده میشود : استعمال سیگار و قلیان – رژیم غذایی ناسالم و کمبود فعالیت بدنی و عفونت ها باشد .
(85 درصد از عوامل سرطان ، عوامل محیطی و 15 درصد عوامل ژنتیکی است .)
سرطان های فردا را نسلی از جوانان امروز تشکیل می دهد و بیش از نیمی از سرطان ها در سنین 70-50 سالگی تشخیص داده می شود لذا چنانچه نسل جوان و میانسال امروزی تغییری در شیوه زندگی خود ندهند، بر درصد بروز سرطان های احتمالی آینده فرد تأثیر می گذارد .
لذا تشخیص زود هنگام و غربالگری اهمیت ویژه ای جهت کنترل این بیماری دارد .
معنای تشخیص زودهنگام این است که ما علائم هشداردهنده سرطان را بدانیم تا اگر این علائم را در خود پیدا کردیم به سرعت به مراکز درمانی مراجعه کنیم.
معنای غربالگری این است که در افرادی که هیچ علامت هشدار دهنده ای برای سرطان ندارند ، اما بدلیل شرایط جنسیتی (مثل سرطان پستان) یا سنی خاص مثل سن بالای 50 سال بالقوه در معرض سرطان هستند، اقدامات تشخیصی را انجام دهیم .
براساس آخرین آمار کشوری سال 93 سرطان های شایع در استان خراسان شمالی به ترتیب :
معده، مری، پستان، روده بزرگ، پوست، مثانه، ریه، حنجره، خون و پروستات بوده که تشخیص زودهنگام و غربالگری نقش مهمی را ایفا می کند .
(سرطان مری شیوع بیشتری نسبت به آمار کشوری در این استان داراست که توجه بیشتری را می طلبد)
سوالات مهم در تعیین عوامل خطر دربیماری سرطان :
آیا اضافه وزن دارید ؟
آیا کمتر از 30 دقیقه در روز ورزش می کنید؟
آیا غذای شما سرشار از چربی است و میوه و سبزی کم مصرف می کنید ؟
آیا در حال حاضر استعمال سیگاری -قلیان یا مواد مخدر دارید ؟
آیا مادر، خواهر یا دختر شما در سن حدود 50 سال دچار سرطان پستان یا تخمدان شده اند ؟
آیا دچار بیماری التهابی روده هستید ؟
آیا دچار پولیپ روده بزرگ می باشید ؟
آیا دو نفر یا بیشتر از بستگان درچه یک شما در زیر 50 سال مبتلا به سرطان روده بزرگ شده اند ؟
پاسخ مثبت به هر کدام از سوالات فوق توجه بیشتر شما را درامر خودمراقبتی میطلبد .
علائم 10گانه سرطان:
(علائم ذیل دراکثر مواقع میتواند به دلیل موارد خوش خیم باشد اما درهرصورت پیگیری پزشکی را می طلبد )
1- وجود توده در هر جایی از بدن
2- تغییر در یک خال پوستی
3- زخمی که بهبود نمی یابد
4- سرفه یا گرفتگی صدا بطور مداوم
5- سوء هاضمه یا اختلال در بلع به طور مداوم
6- تهوع و یا سرفه خون آلود
7- تغییر در عادات طبیعی روده مانند اسهال یا یبوست به طور دائم
8- وجود هر گونه خون در ادرار یا مدفوع و خونریزی غیر طبیعی واژن
9- تب و کاهش وزن غیر قابل توجیه
10 -بی اشتهایی غیر قابل توجیه
زندگی روانی، معنوی و اجتماعی سالم در پیشگیری از سرطان
- کسانی که استرس طولانی مدنی را تحمل می کنند و در مقابل این استرس امکان هیچگونه عملی را ندارند دچار ضعف سیستم ایمنی شده و امکان ابتلا به سرطان در این افراد افزایش می یابد .
- قرار گرفتن در طبیعت ، هم نشینی با افرادیکه آرامش دارند ، خلوت نمودن محیط زندگی و نظم دادن به آن و پرهیز از مکان های پرتراکم و پرسروصدا ، باعث کاهش استرس و تقویت سیستم ایمنی می شود .
- استفاده از مواد غذایی صنعتی، استعمال سیگار و قلیان، کم خوابی،بی نظمی در کار و زندگی ، باعث ایجاد استرس می شود .
- افرادی که زمان خود را به شیوه موثری مدیریت می کنند کمتر درگیر عجله می شوند و آرامش بیشتری دارند .
- باورهای ما ممکن است ایجاد کننده استرس باشند . با اتخاذ باورهای کارآمد که به سازگاری بیشتر و آرامش بیشتر کمک کنند می توان استرس را کاهش داد .
- باور به اینکه «من می توانم» «قرار است اتفاقات خوشایندی برای من پیش بیاید» «از پس زندگی با همه فراز و نشیب هایش بر می آیم» و «من لایق و ارزشمندم» می تواند در کاهش استرس کمک کند .
- افرادیکه به قدرت والای خدا اعتماد دارند، توکل نموده و همه امور را در اراده او می دانند معمولأ استرس کمتری تحمل نموده و آرامش بیشتری دارند .
- می توان با تغییر نگرش از «شکست» به «کسب تجربه» به آرامش بیشتر و کاهش تنش کمک کرد . افسردگی احساس غم و اندوهی است که برای مدت طولانی عملکرد کلی فرد را محدود می کند .
- اگر احساس غم و اندوه سبب می شود که شما از موقعیت هایی که قبلا برای تان لذت بخش بود لذت نبرید، آنگاه احتمالا افسرده هستید .
- زندگی طولانی مدت همراه با افسردگی می تواند یکی از علل ابتلا به سرطان باشد .
- دور بودن از شادی و امید و عشق که از عوارض افسردگی است ، نه تنها لذت بردن از زندگی را محدود می کند بلکه با تضعیف سیستم ایمنی احتمال ابتلا به بیماریهای گوناگون را افزایش می دهد .
- اگر دچار افسردگی خفیف تری هستید، با پرداختن به ورزش منظم و یا هر فعالیت منظم دیگری مطالعه کتاب، تغییر نگرش، و نیز مشاهده فیلم های امید بخش به درمان خود کمک کنید.
- خشم نه تنها به عامل آسیب و زخم ضرری نمی رساند بلکه بیشتر به وجود خودمان آسیب می زند .
- رنجش و خشم و نبخشیدن کسانی که تصور می کنیم به ما آسیب زده اند این است که خود زهری را بخوریم و در انتظار صدمه دیدن و انتقام از فرد مقابل باشیم .
- تحمل یک رابطه رنجاننده و آسیب رساندن نه تنها نشانه قدرت ما نیست بلکه از ضعف ها در احترام به خود و فرایند زندگی مان سرچشمه می گیرد .
- گاهی افراد زمانی که درگیر بیماری می شوند به یاد می آورند که هرگز به خودشان توجه نکرده اند و همواره دیگران را در اولویت قرار داده اند ، بدون آن که به خودشان اهمیت دهند .
- عدم خویشتن دوستی و صرف تمام زندگی برای جلب رضایت و نظر دیگران منشا بسیاری از مشکلات و بیماریهاست .
- بطور میانگین هفت ساعت در شب بخوابید . نداشتن خواب کافی قدرت دفاعی بدن را پایین می اورد .
- از خود و دیگران توقعات غیر واقع بینانه نداشته باشید تا باعث رنج و ناراحتی شما نگردد .
- در زندگی با دیگران مشورت کنید اما در پایان خود تصمیم گیری کنید . نگذارید دیگران احساسات و هیجانات شما را هدایت کنند .
ایمنی در محیط کار :
برخی از شغل ها خطر بعضی سرطان ها را افزایش می دهند مانند کشاورزی، سمپاشی، نقاشی ، مبل سازی ، کار در صنایع آهن ، فولاد ، زغال سنگ، لاستیک ها و کار تولید یا تعمیر پوتین و کفش
سرطان های شغلی بیشتر در پوست، ریه ، مثانه و خون بروز می کند .
- در هنگام کار با مواد شیمیایی ، رعایت اصول بهداشت و ایمنی در محیط کار بسیار با اهمیت است . دست ها ،صورت و لب های خود را به ویژه پیش از نوشیدن ، آشامیدن و غذا خوردن شستشو دهید .
- از تماس با آفت کش ها و سموم کشاورزی پرهیز کند . قرار گرفتن در معرض آفت کش ها عمدتا از طریق پوست صورت می گیرد . در صورت تماس، باید به سرعت بدن را شستشو داد .
پیشگیری از سرطان با فعالیت بدنی
- بی تحرکی به میزان بسیار زیادی نه تنها احتمال ابتلای به سرطان را در ما افزایش خواهد داد بلکه احتمال بیماریهای دیگری همچون بیماریهای قلبی عروقی ، فشار خون بالا، دیابت، اضافه وزن نیز صادق است .
- بی تحرکی نتیجه ای جز نیاز بیشتر به دارو، بستری در بیمارستان و البته ملاقات بیشتر با پزشک نخواهد داشت . 30 دقیقه فعالیت ورزشی متوسط (مانند پیاده روی نسبتأ تند) در بیشتر روزهای هفته و ترجیحأ 7 روز هفته می تواند باعث حفظ سلامتی بدن، کاهش خطر ابتلا به سرطان شود
- افرادیکه از نظر جسمی فعال هستند نسبت به افراد بی حرک بندگی طولانی تری دارند و نه تنها خطر سرطان در آنها پایین تر است بلکه در معرض خطر پایین تری از ابتلا به بیماریهایی چون : اضافه وزن و چاقی، سکته مغزی، دیابت، فشار خون بالا، آرتروز، پوکی استخوان قرار دارند .
- فعالیت بدنی منظم حتی بعد از سالها غیر فعال بودن می تواند خطر مرگ و میر را کاهش دهد و نکته مهم این است که فعالیت لزوما نباید شدید باشد .
- پیاده روی تند برای حداقل 30 دقیقه در روز مزایای مهمی را برای سلامتی به همراه دارد از جمله کاهش خطر مرگ زودرس، بیماری قلبی، سکته مغزی، دیابت و سرطان روده بزرگ
- فعالیت بدنی (ورزش) قادر است احتمال ابتلای فرد به سرطان های روده بزرگ، پستان، رحم، ریه و پروستات را کمتر کند .
- افرادیکه فعالیت بدنی منظم دارند کمتر سیگار می کشند .
- سعی کنید فعالیتهای ورزش را انتخاب کنید که از آن لذت می برید .
حتی فعالیت بدنی کم بهتر از هیچ گونه فعالیتی است . هر روز که فعالیت بدنی بیشتر دارید به کاهش خطر سرطان بیشتر کمک کرده اید .
نقش تغذیه در پیشگیری ازسرطان
-فیبر بخشی از غلات، میوه ها و سبزیجات است که بدن نمی تواند آن را هضم کند . فیبرها موجب کاهش چربی خون و کاهش بروز بیماریهای قلبی و کاهش بروز سرطان ها بخصوص سرطان روده بزرگ می شود .
- طبق مطالعات انجام شده مصرف گوشت فراوری شده مثل سوسیس، کالباس، همبرگرهای آماده و .... بدلیل وجود نیتریت ، نمک زیاد و مواد افزودنی باعث افزایش بروز سرطان های معده و روده بزرگ می شود .
- میوه ها و سبزیجات رنگارنگ غنی از مواد شیمیایی گیاهی هستند که در مبارزه با بیماریهای و تقویت سیستم ایمنی نقش مهمی دارند .
- هر چه تنوع رنگی میوه ها و سبزیجات مصرفی بیشتر باشد مواد مفید بیشتری به بدن خواهد رسید .
- مصرف بیشتر میوه ها و سبزی ها باعث کاهش خطر سرطان ریه، دهان، مری و روده می شود .
- در شرایطی که جویدن و بلع میوه و سبزیجات برای فردی مشکل باشد آب گیری یک روش مناسب مصرف مواد است . هر چند فیبر کمتری نصیب بدن می شود .
- بخارپز کردن سبزیجات بهترین راه حفظ مواد مغذی در سبزیجات است .
- سرخ کردن ، پختن گوشت در کباب پز و پختن با شعله آتش در درجه حرارت بالا باعث تشکیل مواد شیمیایی سرطان زا می شود .
- مصرف سیر، زنجبیل، زردچوبه، ادویه کاری نه تنها باعث بهبود عطر و طعم غذا شده بلکه باعث محافظت از سرطان می شود .
- اسفناج انواع کلم، کاهو، برگ چغندر، گوجه فرنگی از سبزیجات با خاصیت ضد سرطان می باشند .
- برای پیشگیری از سرطان از غذاهای تازه استفاده کنید .
- افزایش وزن در دوران بزرگسالی با افزایش خطر سرطان مرتبط است .
- افرادیکه اندازه دور کمرشان بیشتر باشد در معرض خطر زیادتر ابتلا به بیماریهای مختلف از جمله بیماریهای قلبی و عروقی و احتمالا سرطان قرار دارند .
- بافت چربی در افراد چاق می تواند هورمون های تولید کرده که باعث رشد سلول های سرطانی شود .
- برای کاهش وزن لازم نیست حتما ورزش های سنگین انجام دهید ، حتی ورزش سبک نیز می تواند سبب سوزاندن کالری و کاهش خطر بیماری گردد .
- صبحانه را حذف نکنید ، چرا که گرسنگی حاصل از آن باعث ریزه خواری بیشتر و بدخوری در وعده نها ر و شام می شود
- سرعت غذا خوردن خود را کم کنید . هر وعده خوردن شما باید 15 دقیقه طول بکشد . برای رسیدن به این هدف به جای قاشق های معمولی از قاشق های با حجم کم و یا چنگال استفاده کنید .
- برای سبک زندگی سالم باید غذای مصرفی خود را کاهش و فعالیت بدنی خود را افزایش دهید .
- اگر در طول روز به دفعات احساس گرسنگی می کنید، یک راهکار مناسب کاهش میزان وعده اصلی غذا در عوض مصرف چندین میان وعده کوچک در طول روز است .
- بهتر است در طول روز حداقل 5 وعده غذایی شامل سه وعده اصلی سبک و دو میان وعده داشته باشید بخصوص در افراد مبتلا به دیابت .
سرطان و باورهای نادرست :
میزان بقای بیماران مبتلا به سرطان بیش از هر چیز به نوع سرطان و مرحله بیماری بستگی دارد در نتیجه همه بیماران مبتلا سرنوشت غم انگیزی ندارند .
- تنها تعداد اندکی از انواع سرطان می تواند ارثی باشد ، اما چیزی که بیش از عوامل ارثی مهم است شیوه زندگی نامناسب مانند مصرف سیگار، عوامل تغذیه ای و محیطی است .
- ضربه یا تصادف نمی تواند عامل ایجاد سرطان شود .
- نمونه برداری اساسی ترین راه تشخیص بیماری سرطان و جراحی یکی از مهمترین روشهای درمان بیماری سرطان است لذا عمل جراحی باعث پخش شدن سرطان در بدن نمی شود .
- اطلاع داشتن از بیماری سرطان سبب بدتر شدن بیماری نمی شود در ایران نیز مانند دیگر نقاط جهان بیش از دو سوم بیماران مبتلا به سرطان دوست دارند تشخیص خود را بدانند و درباره شیوه های درمانی خود مطلع گردند .
- بیمارانی که از سرطان خود آگاهند ، با بیماری خود بهتر کنار می آیند ، درمان ها را بهتر پیگیری می کنند و به جز در دوره کوتاه پس از تشخیص بیماری، وضعیت روانی بهتری دارند .
- بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان تصور می کنند سرطان عقوبت گناهی است که در گذشته مرتکب شده اند این موضوع صحیح نیست ،اگر اینطور بود چرا کودکان کم سن مبتلا به سرطان می شوند .
- سرطان مانند تمام بیماریهای مزمن فقط یک بیماری است و فرد بیمار در ابتلای به آن تقصیری ندارد .
- ممکن است عادت ها و شیوه های زندگی از جمله تنش ها، اضطراب ها و رقابت های ناسالم به این دلیل که سیستم دفاعی بدن ما را ضعیف می کنند ، در ابتلای به سرطان نقش داشته باشد اما در نهایت سرطان فقط یک بیماری است نه یک عقوبت .
- درد جزئی از سرطان نیست و دربیشتر موارد می توان درد سرطان را با درمان درست بهبود بخشید .
- وقتی درد سرطان درمان نشود ممکن است بیمار دچار اضطراب ، افسردگی و بی خوابی می شود .
- مصرف داروهای مخدر (مشتقات تریاک) پزشکی، اعتیاد آور نیست. به شرطی که با تجویز پزشک معالج بوده و برای درمان درد به کار رود .
- برخی بیماران مبتلا به سرطان برای بهبود درد نیاز به دوز بیشتری از داروهای مخدر پزشکی دارند و این به معنای وابستگی نیست .
عفونت ها و پیشگیری از سرطان
- عفونت ها (ویروس هپاتیت B ، C، میکروب عامل زخم معده و ویروس زگیل تناسلی) قابل پیشگیری ترین دلایل ایجاد سرطان در دنیا هستند .
- دو میلیون مورد از سرطان ها در سطح جهان ناشی از عفونت ها هستند که اغلب افراد کمتر از 50 سال را مبتلا می کنند.
- ویروس های هپاتیت B ، C، از علل عمده سرطان کبد در دنیا هستند که از طریق تزریق خون آلوده، سرنگ مشترک در داروهای تزریقی در افراد معتاد و فعالیت جنسی منتقل می شوند .
- افلاتوکسین سم ناشی از قارچی است که روی مواد غذایی نظیر حبوبات ، آجیل ، نان که به درستی نگهداری نشده اند، رشد می کند و باعث ایجاد سرطان کبد می شود .
- میکروب هلیکو باکتر پیلوری علت اولیه زخم و التهاب معده است که می تواند در ابتلا به سرطان معده نقش داشته باشد . لذا درمان این عفونت می تواند از بروز نوع خاصی از سرطان معده جلوگیری کند .
10 گام برای پیشگیری از سرطان
- سیگار و قلیان نکشید و در معرض دود آن قرار نگیرید .
- روزانه 6 وعده میوه و سبزی بخورید .
- وزن خود را مدیریت کنید ، چاقی و اضافه وزن بیماری زاست.
- از مواد مخدر و الکل دوری کنید .
- روزانه حداقل 30 دقیقه تند راه بروید .
- مصرف نمک، قند، شکر و روغن روزانه خود را کاهش دهید .
- با کرم ضدآفتاب و پوشش مناسب از پوست خود محافظت کنید .
- آلاینده های سرطان زا را بشناسید و از خود حفاظت کنید .
- با خود ،دیگران و محیط زیست مهربان باشید
- علائم هشدار دهنده سرطان را بشناسید و به موقع مراجعه کنید .
دخانیات :
- مصرف دخانیات مهمترین عامل مرگ های قابل پیشگیری است .
- دود تنباکو و سیگار بیش از 4000 ماده شیمیایی است که بیش از 40 نوع ازآنها مواد محرک یا سمی و سرطان زا هستند . سیگاریهای بزرگسال به طور متوسط بیش از 13 سال از زندگی خود را به دلیل مصرف سیگار از دست می دهند و تقریبأ 50% سیگاریها از بیماریهای مرتبط با تنباکو می میرند .
- مصرف دخانیات منجر به افزایش خطر بسیاری از بیماریهای نظیر: بیماریهای قلبی عروقی، سکته مغزی، پوکی استخوان ، دیابت ، ناراحتی و عفونت تنفسی، اختلالات عروقی، زخم های معده ودوازدهه می شود .
- در زنان کشیدن سیگار می تواند منجر به نازایی و ایجاد مشکلات در حین حاملگی شود .
- زنانی که سیگار می کشند بیشتر دچار نازایی ، حاملگی خارج رحمی ، سقط خودبخودی و زایمان جنین مرده می شوند .
- دخانیات خطر انواع سرطان ها را از سر تا پا را زیاد می کند .
- مصرف دخانیات سبب افزایش خطر بروز بسیاری از سرطان ها در بدن می شود از جمله سرطان های سر و گردن ، سرطان ریه، سرطان های گوارشی مانند معده و مری، لوزالمعده و روده، سرطان های ادراری مانند مثانه و کلیه، سرطان گردن رحم و سرطان خون
- از هر 10 فرد مبتلا به سرطان ریه 9 نفر مصرف کننده دخانیات بوده اند .
- سیگار را ترک کنید ولی قلیان را جایگزین آن نکنید .
- هر وعده قلیان معادل 100-50 نخ سیگار است .
- بیش از 80 درصد افراد معتاد ، ابتدا با سیگار شروع کرده اند
- تنباکوهای میوه ای علاوه بر این 400 نوع سم، مواد مضرتری نیز دارند که از پوست میوه تخمیر شده با مواد افزودنی تهیه می شوند و می توانند باعث آلرژی ، آسم و حساسیت شوند
- تحقیقات نشان داده افرادی که قلیان می کشند بیشتر از سیگاری ها مستعد اعتیاد به مواد مخدر و حشیش می شوند.
- قسمت عمده ای از اعتیاد و عادت به قلیان مربوط به آداب و رسوم کشیدن قلیان در برخی جمع های دوستانه و خانوادگی است که متاسفانه به دلیل باورهای غلط و عدم اطلاع از ضرر و زیان آن باعث می شود تا جوانان و نوجوانانی که در این جمع ها قلیان می کشند مورد نکوهش فرا نگیرند و نیز بدلیل بوی خوش، نداشتن سرفه و سوزش گلو، لذت و وقت گذرانی و .... با استقبال روبرو هستند .
- گذشتن دود قلیان از آب، دود توتون تصفیه نمی شود در حالیکه حتی این عمل باعث تشدید عوارض توتون می شود .
- مکش ریوی در مصرف قلیان خطرناک تر از مکش دهانی در مصرف سیگار است .
- مصرف قلیان مشترک باعث انتقال عفونت هایی از قبلی سل، ویروس تبخال، میکروب هلیکوباکتر پیلوری (عامل زخم معده) هپاتیت و ویروس های عامل عفونت تنفسی و سرماخوردگی و بیماریهای روده ای و ... می شود .
- کشیدن قلیان می تواند باعث افسردگی، رنگ پریدگی،سردرد ، سرگیجه، اختلالات گوارشی، بروز ناراحتی های قلبی عروقی و زمینه سازی ابتلا به انواع سرطان ها گردد .
- اگزمای دست ، مشکلات دندانی و تحلیل استخوانی فک و صورت از دیگر عوارض مصرف قلیان است .
- سیگاری دست دوم به افرادی گفته می شود که خودشان سیگار نمی کشند بلکه فقط دود حاصل از تدخین تنباکو توسط دیگران را استنشاق می کنند که امروزه ثابت شده است که همه بیماریهای ناشی از کشیدن سیگار در افراد سیگاری دست دوم هم ممکن است رخ دهد مانند انواع سرطان و یا بیماریهای قلبی و عروقی
- سازمان جهانی بهداشت گزارش داده است. یکی از هر 10 مرگ ناشی از مصرف دخانیات در افراد سیگاری دست دوم اتفاق می افتد .
- دود سیگار دست دوم: دود سیگاری است که در محیط وجود دارد و دیگران آن را استنشاق می کنند .
- دود سیگار دست سوم: دود حاصل از مصرف دخانیات ، به شدت جذب سطوح درون خانه مانند دیوار، سقف و وسایل خانه مانند فرش و پرده و اسباب و اثاث خانه و همچنین لباس ها می شود . و می تواند به راحتی از راه پوست استنشاق غبار و بلع جذب بدن می شود.
- اگر غیر سیگاری هستید، به دیگران اجازه ندهید در منزل شما سیگار بشکند ، بخصوص زنانی که کودکی در خانه شما حضور دارد .
نقش تغذیه در پیشگیری از سرطان :
ارتباط چاقی و اضافه وزن با افزایش احتمال ابتلا به چندین نوع سرطان (سرطان پستان مخصوصا در زنان یائسه- سرطان رحم، سرطان مری، و سرطان روده بزرگ) مشخص شده است .
لفظ کم چرب یا بدون چربی روی مواد غذایی به معنای کم کالری بودن آن ها نیست، و در حقیقت کیک ها،بیسکویت ها و سایر مواد غذایی کم چربی همچنان سرشار از کالری و چاق کننده هستند .
- سوزاندن یا زغال شدگی گوشت باعث ایجاد مواد سرطان زا می شود .
- میوه و سبزی دارای چربی کمتر، فیبر بیشتر و مواد مغذی ضد سرطان هستند که به تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان کمک میکنند
- بهتر است حداقل دو سوم مواد غذایی مصرفی در هر وعده گیاهی و حداکثر یک سوم مواد غذایی حیوانی باشد .
- بشقاب غذایی سالم باید دو سوم آن با غلات سبوس دار ، سبزیجات، لوبیا یا میوه حداکثر یک سوم آن از فراورده های لبنی ماهی یا گوشت پر شده باشد .
- روزانه 5 بار یا بیشتر سبزیجات، و میوه های متنوع در وعده های غذایی یا میان وعده ها استفاده کنید .
- حداقل بعضی از میوه ها و سبزیجات را بصورت خام مصرف کنید .
- در هنگام پخت سبزیجات از مقدار کمی آب استفاده کنید . پخت بیش از حد سبزی باعث از بین رفتن بسیاری از ویتامین ها و مواد معدنی موجود در آن می شود .
- در میان وعده می توانید از سیب یا موز استفاده کرده همچنین از سبزیجات خام مانند هویج کرفس، خیار و فلفل مصرف کنید .
تشخیص زود هنگام سرطان
سالانه هزاران مورد ابتلا به سرطان در ایران و میلیون ها مورد در جهان رخ می دهد که در صورت تشخیص به موقع و زود هنگام تومور درمراحل اولیه و محدود بودن ، در نتیجه درمان آن آسان تر و امکان کنترل و بهبود آن بسیار زیاد است .
- نیمی از افرادی که امروز با تشخیص سرطان تحت درمان هستند 5 سال زنده خواهند بود و بیش از 40 درصد بعد از ده سال هنوز زندگی می کنند .
- دو جزء اصلی در برنامه تشخیص زودرس سرطان وجود دارد . یکی آموزش و ترویج تشخیص زودرس و دیگری انجام غربالگری
- معنای تشخیص زودهنگام این است که ما علائم هشدار دهنده سرطان را بدانیم تا اگر این علائم را در خود پیدا کردیم به سرعت به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنیم
- معنی غربالگری این است که در افرادی که هیچ علامت هشدار دهنده ای برای سرطان ندارند اما به دلیل شرایط جنسی (مثل سرطان پستان) یا سنی خاص (مثل سن بالای 50 سال) بالقوه در معرض سرطان هستند . اقدامات تشخیصی را انجام دهیم
- اغلب در مراحل اولیه سرطان علائمی وجود دارد که توجه به آنها به ویژه در افرادی که سابقه فردی یا خانوادگی سرطان دارند به تشخیص زودهنگام سرطان کمک می کند .
- هیچ گاه از ترس احتمال تشخیص سرطان ، از مراجعه به پزشک خودداری نکنید .
- سرطان پستان شایعترین سرطان در زنان در کلیه کشورهای دنیاست .
پیشگیری از سرطان پوست
پوست بزرگترین اندام بدن است . سرطان پوست ازشایعترین سرطان های استان است .
سرطان پوست اغلب به مشکل برجستگی های پوستی و قرمز و براق با حاشیه مروارید مانندی هستند که با گذر زمان جذب نمی شوند .
- سرطان پوست بیشتر در نواحی در معرض آفتاب مانند سر و گردن و گاهی اندام ها و تنه دیده میشود .
- ملانوم وخیم ترین نوع سرطان پوست است که از سلول های رنگدانه ای تشکیل می شود و در نتیجه قهوه ای یا مشکی رنگ است هرچند ممکن است به رنگهای دیگر نظیر قرمز یا سفید هم دیده شود
- بیشتر سرطان های پوست بعد از 50 سالگی اتفاق می افتد
- سعی کنید در معرض نور شدید آفتاب قرار نگیرید . به خصوص از ساعت 10 صبح تا 4 عصر . اما باید توجه کرد که به میزان مناسب نور ملایم خورشید به بدن برسد چرا که در غیراین صورت با افزایش احتمال کمبود ویتامین D زمینه ایجاد برخی سرطان ها فراهم می شود .
- در صورتی که مجبورید در تماس طولانی مدت با تابش آفتاب باشید، از کرم ضدافتاب ، کلاه آفتاب گیر، عینک آفتابی و پوشش مناسب مثل لباس سفید، آستین دارو یقه بلند استفاده کنید .
- انواع داروها می تواند پوست را نسبت به آفتاب حساس کند . از جمله برخی آنتی بیوتیک ها مانند خانواده تتراسایکلین ، ناپروکسن، داروهای ضد افسردگی، ضد پرفشاری خون، داروهای قلبی و دیابت ، در صورت مصرف این داروها ازپوست خود مراقبت بیشری به عمل آورید .
- جوشگاه (جای زخم قبلی) و سوختگی بر روی پوست از عوامل خطرزای سرطان پوست است .
- اگر یک خال پوستی متقارن نبوده و دو نیمه آن ازنظر رنگ و طرح و ضخامت متفاوت باشد حتما باید بررسی شود .
- اگر مرز یا لبه های خال ناهموار یا ناصاف ، نامشخص یا محو، یا نامنظم باشد به شکلی که نتوان این حاشیه را به طور مشخص تعیین کرد باید معاینات تخصصی بیشتری انجام شود
- اگر خال پوستی تیره تر شد و به سیاهی زد و یا قسمت های مختلف آن تیره وروشن شد یا رنگ های مختلف آبی و قرمز در آن مشاهده شد می تواند نشانه بدخیم شدن آن باشد که نیازمند بررسی بیشتر است.
- خال های خوش خیم معمولأ کوچک تر از 6 میلی متر هستند اگر قطر آن بزرگتر است قطر پاک کن کوچکی باشد که روی مداد قرار دارد مشکوک به حساب می آید .
- اگر خال پوستی در حال تحول باشد : یعنی کوچکتر یا بزرگترشده یا رنگش تغییر نماید یا خارش یا خونریزی آن شروع شود بید تحت بررسی بیشتر قرار گیرد .
- اگر بخشی از خال پوستی بالاتر ازبقیه به نظر آید یا بالاتر از سطح پوست قرار گرفته باشد باید بررسی شود ضایعات ملانومی بدخیم اغلب بزرگتر می شوند یا ارتفاع آنها به سرعت تغییر می کند .
- پوست بدن خود را به طور منظم معاینه کنید . بهتر است پوست خود را پس از دوش گرفتن و زمانی که مرطوب است چک کنید .
- یکی ازنقاط رایج تشکیل ملانوم(سرطان بدخیم پوست) در مردان قسمت پشت بدن و در زنان قست پایینی ساق پا است نواحی پنهان را باید بیشتر بررسی کرد : لای انگشتان دست و پا- کشاله ران – کف پا – پشت زانو – پوست سر و گردن
- می توانید از خال های پوستی عکس بگیرید تا بتوانید متوجه تغییرات آن ها در آینده شوید
- اگر نوجوان هستید ، باردار هستید یا حوالی یائسگی هستید توجه بیشتری به خال ها و لکه ها داشته باشید. چون در این زمان ها تغییرات هورمونی در بدن رخ می دهند .
- اگر خال یا لکه ای دربدن ، حساسیت غیر طبیعی نسبت به فشار یا لمس داشته باشد ، خارش کند، نشت کند، پوسته دار باشد ، التیام نیابد، یا ناحیه فراتر از خال به رنگ قرمز درآید یا متورم شود باید بررسی شود .