مقدمه و  اهميت بيماري دنگ

بيماري دنگ، در سال 2012 به عنوان مهمترين بيماري ويروسي که از طریق بندپايان انتقال می‌یابد محسوب شده و تبديل به يكي از عمده‌ترين مشكلات بهداشتي در مناطق گرمسيري و نيمه گرمسيري جهان شده است. اين بيماري به عنوان يكي از اولويت‌هاي سازمان جهاني بهداشت در بحث پيشگيري و كنترل بيماري‌ها از سال 1993 قرار گرفت.(1) انتشار هر 4 گونه ویروس دنگ از آسیا تا آمریکا، آفریقا و مدیترانه شرقی آن را به یک تهدید سلامت جهانی تبدیل و اگر به آن واژه تهديد به همه‌گيري جهاني اطلاق کنیم، به بیراهه نرفته‌ایم. هنوز هم بار کامل بیماری در سراسر جهان به طور کامل مشخص نشده است اما الگوی انتشار بیماری در جهان هم برای سلامت عمومی و هم از نظر اقتصادی به حد هشدار رسیده است.  (3)

تغييرات آب و هوايي مهمترين عامل در حركت ويروس از مناطق نيمه گرمسيري به مناطق معتدل جهان مي‌باشد. (2)

اثرات مستقيم اين بيماري برروي مسائل اقتصادي و اجتماعي در كشورهايي كه بيماري به حالت بومي درآمده، اثر مستقيم قابل توجه داشته و بار ناشي از آن روي موضوعات ديگري هم تاثير گذار است براي مثال نياز به انتقال خون در اين بيماران موجب كاهش چشمگير موجودي خون در بانك‌هاي خون گردد.  ( 2-5)

بار ناشي از اين بيماري در بعضي كشورها با بار ناشي از سل برابري مي‌‌كند.(6) براي مشخص نمودن بار واقعي بيماري تقويت نظام مراقبت بيماري و همچنين انجام مطالعات كاربري اختصاصي در اين موارد اهميت بسيار دارد.  همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، بار كامل جهاني تب دنگ معلوم نمي‌باشد ولي وضعيت آن هم براي نظامهاي سلامت و هم اقتصاد كشورها نگران كننده است. در بعضي از مناطق جهان بار دنگ محاسبه شده است. به عنوان مثال در كشورهاي منطقه آمريكاي لاتين و كارائيب بار بيماري تقريبا مشابه مننژيت، هپاتيت، مالاريا و مجموعه بيماريهاي قابل پيشگيري با واكسن در دوران كودكي (ديفتري-كزاز- سياه سرفه - فلج اطفال و سرخك) و يا سل است.(6) در كشورهاي جنوب شرقي آسيا بار ناشي از بيماري تقريبا مشابه مننژيت، حدود 2 برابر هپاتيت و يك سوم HIV/AIDS بوده است (7)

متاسفانه مبارزه عليه اين بيماري در سراسر جهان با قدرت انجام نمي‌شود و اهميت آن براي همه كشورها آشكار نشده است و بطور قابل توجهي موارد واقعي گزارش نمي‌شود.

اين بيماري در ميان بيماري هاي ويروسي توسط بندپايان منتقل مي‌شوند سريعترين گسترش را داشته و موجب شده است كه بيماري دنگ تبديل به مهم‌ترين بيماري ويروسي منتقله از طريق بند پايان در طي  30 سال گذشته در جهان تبديل شود.(1)

اپيدميولوژي

ميزان بروز تب دنگ در سالها و دهه هاي اخير بطور قابل توجهي  افزايش يافته است. به نحوي كه موارد اين بيماري ظرف 50 سال گذشته 30 برابر شده همچنين در فاصله سال‌هاي بين 2001 الي 2008 بيش از يك ميليون نفر در كامبوج، مالزي،‌ فيليپين و ويتنام ( 4 كشوري كه بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهاني در منطقه غرب پاسفيك قرار داشته و بيشترين تعداد ابتلا و مرگ و مير را دارد) مبتلا به اين بيماري شده اند. (2-5) هر سال، 50 تا 100 ميليون عفونت تب دنگ در جهان رخ مي‌دهد.( 2)

تقريبا نيمي از مردم جهان يعني بيش از 5/2 ميليارد نفر در معرض ابتلاي به بيماري دنگ قرار دارند. بيش از 75 % افراد در معرض خطر در منطقه آسيا و غرب اقيانوس آرام زندگي مي‌كنند.(8)  همه‌گيري هاي بيماري دنگ بطور معمول در فصول باراني و گرم رخ مي‌دهد.

قبل از سال هاي 1970 تنها در 9 كشور اين بيماري را گزارش كرده بودند اكنون اين بيماري در بيش از يكصد كشور جهان بومي شده است و براساس مطالعات انجام شده امكان دارد در آينده بازهم در مناطقي كه تاكنون عاري از اين بيماري بوده، بيماري شيوع يابد. (3و 9) در طغيان 1928 بيش از هزاران مورد دنگ شديد و 1600 مورد مرگ گزارش گرديد كه بيشترين علت آن دنگ هموراژيك بوده است.

بيماري پيش از اين در مناطقي از جهان مانند كشورهاي قاره‌ آمريكا و سنگاپور با موفقيت كنترل شده بود، ولي اكنون مجددا بازگشت نموده است. در منطقه كشورهاي آمريكا، جنوب شرق آسيا و غرب اقيانوس آرام موارد بيماري از سال 2008 تا 2010 از  2/1 ميليون نفر به 2/2 ميليون افزايش يافته است. (اينها فقط گزارش‌هاي رسمي موارد بيماري را شامل مي‌شود).

در طغيان 1928 بيش از هزاران مورد دنگ شديد و 1600 مورد مرگ گزارش گرديد كه بيشترين علت آن دنگ هموراژيك بوده است. در سال 2010 حدود 6/1 ميليون مورد بيماري از كشورهاي آمريكايي گزارش شده شد كه 49000 مورد آن تب خونريزي دهنده دنگ (DHF)  بوده است.

انتقال محلي بيماري در اروپا هم شروع شده و فرانسه و كروواسي موارد انتقال محلي را گزار ش كرده اند.

هرسال حداقل پانصد هزار نفر از مبتلايان دچار انواع شديد بيماري شده و نيازمند بستري در بيمارستان هستند.  و حدود 5/2% موارد مبتلا به بيماري، جان خود را از دست مي دهند.

ساليانه صدها و هزارها مورد تب دنگ شديد رخ داده و حداقل 20000 مورد مرگ گزارش مي‌گردد.

دستور العمل تب دنگ.docx